فاطمه شایگان / احمدرضا قودجانی، کارشناس ارشد حوزه رمزارز در رویداد ۹ ژانویه با نگاهی به اکوسیستم رمزارز به موضوع دریچه ورود قانون‌گذار در کلان‌اکوسیستم رمزارز پرداخت و از فرصت‌های ریال دیجتال سخن گفت. قودجانی معتقد است که قطعاً نقدینگی و اسکناس در بازار ریال دیجیتال قابل کنترل است، اما در حال حاضر بانک مرکزی ما، گرچه می‌داند چقدر پول چاپ کرده، اما نمی‌داند چه اندازه پول کاغذی در دست مردم جریان دارد. ریال دیجیتال می‌تواند این قضیه را کنترل کند.
او با اشاره به اینکه ریال دیجیتال دریچه ورود قانون‌گذار و افزایش دانش قانون‌گذار در حوزه بلاکچین خواهد بود، گفت: «ما نیاز داریم که اکوسیستم تنظیم‌گری را شکل دهیم. در این رویداد که هم فعالان کسب‌وکار و هم دیگر حوزه‌ها حضور دارند، باید عنوان کنم که مشکل از خودمان است که در میان آن سطح از قانون‌گذارها و تنظیم‌گران نفوذ نداشته‌ایم. منظورم نفوذ جدی است؛ نه‌اینکه فقط جلسه بگذاریم و حرف بزنیم. ما در اکوسیستم آنها نرفته‌ایم که بخشی از کار را به دست بگیریم. در این صورت می‌توانستیم موفق باشیم.»
ریال دیجیتال یک مسیر اشتباه؟
این کارشناس ارشد حوزه رمزارز گفت: «می‌دانید که توسن، نظام بانکی را در حوزه کربنکینگ و بخش‌های مختلف آن تا چه حد توسعه داد. با ایدئولوژی دست‌اندرکاران توسن و افرادی مثل دکتر فاطمی، ما توانستیم به بانکداری باز هم بیندیشیم؛ چیزی که سال‌ها آرزوی آن را داشتیم. ریال دیجیتال، به‌رغم تصور بسیاری از افراد که آن را یک مسیر اشتباه می‌دانند و فکر می‌کنند امکان آزادی‌خواهی را از مردم می‌گیرد، باید بگویم که چنین نیست. اتفاقاً مردم می‌توانند دست به انتخاب بزنند که چه کاری انجام بدهند و چه کاری انجام ندهند. ما نمی‌توانیم حاکمیت را حذف کنیم؛ بنابراین در ایدئولوژی و آرمان‌گرایی دنیای بیت‌کوین نمی‌توانیم بگوییم به دنبال حذف کردن بانک‌ها هستیم. خیر حاکمیت هیچ‌گاه چنین اجازه‌ای نمی‌دهد. همان‌طور که دیدیم، خیلی راحت با یک دستورالعمل میزان واریز پول به صرافی‌ها را محدود کردند.»
فرصت‌های ریال دیجیتال
او درباره فرصت‌هایی که ریال دیجیتال در اختیارمان می‌گذارد، گفت: «بعضی باورهای اشتباه را باید کنار گذاشت. بهتر است اسم آن را فضای خاکستری بگذارم، زیرا صددرصد اشتباه نیست. قطعاً نقدینگی و اسکناس در بازار ریال دیجیتال قابل کنترل است، اما در حال حاضر بانک مرکزی ما، گرچه می‌داند چقدر پول چاپ کرده، اما نمی‌داند چه اندازه پول کاغذی در دست مردم جریان دارد. ریال دیجیتال می‌تواند این قضیه را کنترل کند. عده‌ای به من می‌گویند آیا حاکمیت از طریق ریال دیجیتال می‌خواهد ریال را تضعیف کند؟ بعضی‌ها می‌پرسند آیا روی ریال دیجیتال سرمایه‌گذاری کنیم؟ این سؤال اساساً اشتباه است. ریال دیجیتال به پول نقد می‌ماند و مثل اسکناس است. برخی معتقدند که ریال دیجیتال مغایر با آرمان‌های بیت‌کوین است و برخی آن را ابزاری برای دور زدن تحریم‌ها می‌دانند؛ در حالی که ریال دیجیتال هدف دیگری را دنبال می‌کند. عده‌ای هم درباره تغییر ماهیت غیرمتمرکز به متمرکز صحبت می‌کنند. طبیعتاً CBDC فناوری بلاکچینی است که توسط حاکمیت به کار گرفته می‌شود. یک روش نشر پول متمرکز است. این یک فناوری است که می‌تواند سیاست‌های مختلفی را پشت خود داشته باشد. آقای «آگوستین کارستنز» مدیرکل BIS جمله جالبی دارد: «ما نمی‌دانیم چه کسی امروز از اسکناس ۱۰۰دلاری استفاده می‌کند. نمی‌دانیم چه کسی امروز ۱۰۰۰ پزو خرج می‌کند. تفاوت کلیدی CBDC با پول کاغذی این است که بانک مرکزی بر قوانین و مقررات پولی، کنترل مطلق خواهد داشت.»
نقطه‌ضعف شبکه سیاست‌های پولی
بنا بر صحبت‌های قودجانی، نقطه‌ضعف کنونی شبکه سیاست‌های پولی کشور این است که نمی‌دانیم پول نقد به کجا می‌رود؛ در حالی که این شرایط می‌تواند توسط ریال دیجیتال قابل کنترل باشد. او در این‌باره توضیح داد: «چرا بانک‌ها به CBDC علاقه‌مند شدند؟ طبق آمار بانک مرکزی اروپا از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵، سطح استفاده از پول کاغذی به‌شدت به سمت کاهش رفته است؛ به نحوی که نروژ فقط سه درصد از تراکنش‌ها را با پول نقد انجام می‌دهد. کووید ۱۹ در این رابطه بسیار مؤثر بود. افزایش تمایل مردم به دارایی دیجیتال نیز در این تصمیم‌گیری مؤثر بوده است.»
او در ادامه از نگرانی‌های بانک مرکزی در رابطه با پرداخت‌ها گفت: «یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های بانک مرکزی این است که بداند برای پرداخت‌ها چه اتفاقی می‌افتد. بر اساس نقشه فازهای مختلف CBDC و وضعیت آن در جهان، ۱۱ کشور آن را روانه بازار کرده‌اند و ۲۱ کشور در وضعیت پایلوت هستند. ۳۳ کشور هم در حال توسعه مانده‌اند. ۴۶ مورد هنوز مشغول پژوهش هستند؛ عد کمی هم از این فضا خارج شده‌اند. غالب کشورها در حال حرکت به سمت آن هستند. در سال ۱۳۹۷ با کمک بانک مرکزی و خدمات انفورماتیک ریال دیجیتال برای اولین‌بار شکل گرفت که در این راستا مورد مخالفت عده‌ای از قانون‌گذاران قرار گرفت. در ۲۱ دی‌ماه ۱۴۰۰ مقررات انتشار ریال دیجیتال به تصویب شورای پول و اعتبار رسید. در سال ۱۴۰۱ سند پیش‌نویس آن منتشر شد و در نهایت در ۲۲ بهمن سال گذشته، ریال دیجیتال از فاز پیش‌آزمایش به فاز آزمایشی رسید.»
پرداخت‌های خرد؛ هدف ریال دیجیتال
این کارشناس حوزه رمزارز با اشاره به اینکه در حال حاضر ۱۲ بانک به‌عنوان نودهای اصلی ترویج ریال دیجیتال با هم متحد شده‌اند بیان کرد: «می‌توانیم خیلی امیدوارتر باشیم، زیرا سطح دانش قانون‌گذارها، طی همین سالیانی که با آنها درگیر بودیم، افزایش یافته است. در این زمان می‌توانیم آینده بسیار بهتری را در حوزه بلاکچین متصور باشیم. اکنون سقف موجودی کیف پول‌های ریال دیجیتال بهینه‌سازی شده و به ۱۵ میلیون تومان رسیده است. یکسری محدودیت‌ها هم حذف شده‌اند. برای مثال در این مورد که یک نفر چند کیف پول می‌تواند داشته باشد. طبق قوانین قبلی، هر فرد فقط می‌توانست یک کیف پول داشته باشد ولی اکنون می‌تواند چهار کیف پول در اختیار داشته باشد. به نظر می‌رسد که راه خوبی در حال طی شدن است. قانون‌گذارها به‌تدریج با فضای بلاکچین و کاربردهای آن بیشتر آشنا می‌شوند. جدا از بحث‌های نظارتی و قوانین AML، یکی از اهداف ریال دیجیتال این است که باری از دوش شبکه شتاب و شاپرک بردارد، پس پرداخت‌های خرد را هدف قرار می‌دهد نه پرداخت‌های کلان را. من در یکی از بانک‌های کشور در همین حوزه فعال هستم و می‌دانم که ریال دیجیتال به سطح API Gateway بانک‌ها می‌رسد تا اکوسیستم فین‌تکی نیز به سمت استفاده از آن بیاید. پیشنهاد من به دوستان این است که بر نقاط قوت ریال دیجیتال دست بگذارند؛ مثلاً اسمارت‌کانترکت‌ها. این نقاط قوت به‌شدت می‌تواند برای مردم منافع ایجاد کند؛ به‌خصوص حوزه پرداخت زیرا آینده بسیار خوبی را رقم خواهد زد.»
راه پرداخت – رسانه فناوری‌های مالی ایران
ثبت دیدگاه