از ریسک تا فرصت: هوش مصنوعی مولد چگونه بانکداری را متحول می‌کند؟

فاطمه سبزه‌ای، کارشناس حوزه بانکداری / صنعت بانکداری با ظهور هوش مصنوعی مولد (AI) در حال تحول است. این ابزارهای پیشرفته با تجزیه‌وتحلیل حجم عظیمی از داده‌ها به‌صورت لحظه‌ای، به بانک‌ها امکان می‌دهند تصمیمات آگاهانه را به‌سرعت و دقت بیشتری اتخاذ کنند. یکی از مزایای کلیدی استفاده از هوش مصنوعی مولد در بانکداری، توانایی آن‌ها در شناسایی ریسک‌های بالقوه قبل از تشدید آن‌ها است. این ابزارها با نظارت دائمی بر تراکنش‌ها و الگوها، می‌توانند فعالیت‌های مشکوک را شناسایی کرده و آن‌ها را برای بررسی نشانه‌گذاری کند و در پیشگیری از تقلب و جرائم مالی به‌صورت پیشگیرانه کمک کنند. این رویکرد پیشگیرانه نه‌تنها به بانک و مشتریانش در قبال ضررهای احتمالی کمک می‌کند، بلکه امنیت کلی و اعتماد به‌نظام بانکی را نیز افزایش می‌دهد. با پیشرفته‌تر و دقیق‌تر شدن هوش مصنوعی مولد، آینده بانکداری از نظر مدیریت ریسک و پیشگیری از تقلب امیدوارکننده به نظر می‌رسد.

علاوه بر تعدیل ریسک، هوش مصنوعی مولد به بانک‌ها در بهبود کارایی عملیاتی نیز کمک می‌کنند. این ابزارها با اتوماتیک کردن وظایف تکراری مانند ورود داده‌ها و تهیه گزارش، زمان بهره‌وری کارکنان بانک را افزایش می‌دهد و کمک می‌کند تا کارکنان با فراغ خاطر بتوانند روی پروژه‌های استراتژیک بیشتری که منجر به رشد و نوآوری می‌شود، تمرکز کنند. همچنین، هوش مصنوعی مولد توانایی تجزیه‌وتحلیل حجم عظیمی از داده‌ها را به‌سرعت و بادقت دارند و بانک‌ها را قادر می‌سازند تا تصمیمات آگاهانه‌ای را بر اساس داده‌های آنی اتخاذ کنند. این رویکرد مبتنی بر داده نه‌تنها فرایند تصمیم‌گیری را بهبود می‌بخشد، بلکه به شناسایی فرصت‌های جدید برای رشد درآمد و تعامل با مشتری نیز کمک می‌کند.

مشتریان علاقه‌مند هستند که باتوجه‌به رتبه اعتباری خود، خدمات خاصی را دریافت کنند. این علاقه‌مندی در مشتریان شرکتی بیشتر دیده می‌شود. زیرا مشتریان شرکتی نیازهایی متفاوت‌تری از مشتریان شخصی دارند و بانک‌ها نیز لازم است سرمایه‌گذاری ویژه‌ای روی آنها داشته باشند. یکی دیگر از کاربردهای هوش مصنوعی مولد، در دسته‌بندی مشتریان بانک‌ها است که به ارائه خدمات شخصی‌سازی شده منتهی می‌شود. این در حالی است که بانک‌ها به سمت تخصصی‌شدن در ارائه خدمات حرکت می‌کنند و هوش مصنوعی می‌تواند در شتاب‌دهی به این روند حرکت تأثیرگذار باشد.

جایگاه ایران

هوش مصنوعی مولد (Generative AI) به‌عنوان یک فناوری نوظهور، در حال دگرگونی صنعت بانکداری در سراسر جهان است و ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. این ابزارهای پیشرفته با تجزیه‌وتحلیل حجم عظیمی از داده‌ها به‌صورت لحظه‌ای، به بانک‌ها امکان می‌دهند تا با اتکا به اطلاعات دقیق، تصمیمات آگاهانه و سریع‌تری اتخاذ کنند.

با وجود مزایای فراوانی که هوش مصنوعی مولد برای بانکداری ایران به ارمغان می‌آورد، استفاده از این فناوری نوظهور با چالش‌هایی نیز همراه است که برخی از اصلی‌ترین این چالش‌ها عبارت‌اند از:

• کمبود دانش و تخصص: استفاده از هوش مصنوعی مولد به دانش و تخصص فنی در زمینه‌های مختلفی مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و علم داده نیاز دارد که در حال حاضر در ایران کمبود این تخصص‌ها احساس می‌شود. از سویی دیگر، مهاجرت سرمایه انسانی باعث شده است تا این کمبود نیروی متخصص بیشتر به چشم بیاید.
• فقدان زیرساخت‌های مناسب: توسعه و استفاده از هوش مصنوعی مولد به زیرساخت‌های قوی مانند پردازنده‌های قدرتمند و شبکه‌های پرسرعت نیاز دارد که در حال حاضر در ایران به طور کامل فراهم نیست.
• نگرانی‌های اخلاقی و حقوقی: استفاده از هوش مصنوعی مولد می‌تواند نگرانی‌هایی را در خصوص حریم خصوصی، تبعیض و شفافیت ایجاد کند. از سویی دیگر، یکی از چالش‌های این حوزه، ایجاد اطلاعات و داده‌های غیرواقعی و یا استفاده از هوش مصنوعی برای کلاهبرداری در بانکداری است.

با وجود این چالش‌ها، باتوجه‌به پتانسیل بالای این فناوری در حل مسائل مختلف در حوزه‌های مختلف، آینده هوش مصنوعی مولد در بانکداری ایران روشن به نظر می‌رسد. در حال حاضر، برخی از بانک‌های ایرانی مانند بانک ملی ایران، بانک ملت و بانک صادرات ایران در حال بررسی و پیاده‌سازی هوش مصنوعی مولد در برخی از بخش‌های خود هستند. با افزایش آگاهی و دانش در مورد این فناوری و همچنین با فراهم‌شدن زیرساخت‌های مناسب، انتظار می‌رود که شاهد استفاده گسترده‌تر از هوش مصنوعی مولد در بانکداری ایران در سال‌های آینده باشیم.

به‌طورکلی، ادغام هوش مصنوعی مولد در بانکداری ثابت کرده است که یک تغییر اساسی در تعدیل مؤثر ریسک‌ها و بهبود کارایی عملیاتی است. با پیشرفت فناوری، می‌توان انتظار داشت که این ابزارها نقش مهم‌تری در شکل‌دهی به آینده بانکداری با امکان سازی تصمیم‌گیری هوشمندانه‌تر و ارتقا تجارب مشتری ایفا کنند. با پیشرفته‌تر شدن تولیدکننده‌های هوش مصنوعی و توانایی آن‌ها در رسیدگی به وظایف پیچیده، بانک‌ها می‌توانند از این ابزارها برای ارائه خدمات شخصی‌سازی‌شده، کشف فعالیت‌های متقلبانه، ارائه خدمات مشاوره‌ای به مشتریان به‌منظور انتخاب بهترین محصولات و خدمات بانکی متناسب با نیازهایشان و ساده‌سازی عملیات در پشت‌صحنه بانکداری استفاده کنند. این تغییر به سمت اتوماسیون و بینش مبتنی بر داده، بدون شک شیوه عملکرد بانک‌ها و تعامل آن‌ها با مشتریان را متحول خواهد کرد و استانداردی جدید را برای کل صنعت تعیین خواهد کرد.

راه پرداخت – رسانه فناوری‌های مالی ایران