رونمایی از بریکس‌پی، سیستم جدید پرداخت دیجیتال میان کشورهای عضو بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی)، گامی بلند در جهت استقلال اقتصادی این بلوک از سیستم‌های سنتی مالی جهانی مانند سوئیفت به شمار می‌آید. این پلتفرم که برای تسهیل مبادلات تجاری و مالی میان اعضا طراحی شده، قرار است نقش مهمی در توسعه اقتصاد دیجیتال این کشورها ایفا کند و در عین حال ابزاری برای کاهش وابستگی به دلار و ایجاد ثبات مالی در برابر نوسانات جهانی معرفی شود، اما آیا بریکس‌پی می‌تواند به این اهداف بلندپروازانه دست یابد؟
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که این سیستم می‌تواند تحولی اساسی در ساختارهای مالی و تجاری کشورهای بریکس ایجاد کند، اما با چالش‌های جدی نیز مواجه خواهد بود. در این گزارش به بررسی تأثیر بریکس‌پی بر اقتصاد دیجیتال و تجارت بین‌المللی، نقش دولت‌ها و بانک‌های مرکزی در حمایت از آن و موانعی که بر سر راه موفقیت این سامانه قرار دارند، خواهیم پرداخت.
در این راستا، با نوید رجایی‌پور، نایب‌رئیس انجمن فین‌تک؛ مجید جعفریان، معاون فناوری اطلاعات بانک سرمایه؛ حسام حبیب‌اله، عضو اجرایی هیئت‌مدیره بانک شهر و معاون فناوری اطلاعات این بانک؛ حسام مقصودلو، عضو هیئت‌مدیره هلدینگ تفتا و مصطفی ثابتی، مدیرعامل هلدینگ فناوری اطلاعات گردشگری به گفت‌وگو پرداختیم تا نظرات و دیدگاه‌های آنها را درباره بریکس‌پی و تأثیر آن بر اقتصاد دیجیتال و تجارت کشورهای عضو بریکس جویا شویم.
تأثیری محدود، اما قابل توجه در اقتصاد دیجیتال
نوید رجایی‌پور، نایب‌رئیس انجمن فین‌تک، با اشاره به تأثیر کلی نوآوری‌های پرداختی بر اقتصاد دیجیتال، بیان کرد: «طبیعتاً هر نوع امکان تراکنشی که به شکل نوین انجام شود، چه به‌صورت محدود و چه نامحدود، بر توسعه اقتصاد دیجیتال اثر خواهد گذاشت. اما به دلیل محدود بودن اقتصاد میان کشورهای عضو بریکس، این تأثیر آن‌قدر زیاد نخواهد بود.»
به اعتقاد او، اگر ساختارهای پرداختی مانند ویزا و مسترکارت برای کشورهای بریکس فراهم بود، نتایج بهتری حاصل می‌شد. او در این‌باره گفت: «بریکس‌پی می‌تواند در اقتصاد دیجیتال و تجارت بین‌المللی این کشورها تأثیرگذار باشد، اما حجم این تأثیر در مقایسه با دیگر پلتفرم‌ها قابل توجه نخواهد بود.»
نایب‌رئیس انجمن فین‌تک به مسئله جایگزینی بریکس‌پی با سیستم‌های پرداخت جهانی مانند سوئیفت پرداخت و اظهار کرد: «اگر حجم مبادلات اقتصادی، چه در حوزه توریسم و چه خدمات B2B و تجاری، بین کشورهای بریکس قابل توجه باشد، بریکس‌پی می‌تواند یک راه‌حل مناسب باشد. اما تجربه نشان داده که جایگزینی ارزهای بزرگی مانند دلار و یورو در ارتباطات بین کشورها، اگرچه تأثیرگذار بوده، اما تأثیرش چشم‌گیر نیست. سیستم‌های پرداختی مشابه سوئیفت، به‌ویژه در کشورهایی که تحت تحریم‌‌اند، ممکن است مقطعی مؤثر باشند، اما در نهایت بسیاری از کشورها به دلیل تمایل به تعامل با سایر نقاط دنیا همچنان از سوئیفت استفاده خواهند کرد.»
او درباره چالش‌های پیش روی بریکس‌پی تأکید کرد: «چالش اصلی این است که کشورهای عضو بریکس محدودند و حجم مبادلات بین آنها نیز محدود است. از طرف دیگر، پیاده‌سازی این سیستم به‌صورت موازی با سوئیفت، به دلیل هزینه‌بر بودن و ریسک‌های احتمالی، کار آسانی نخواهد بود. البته با گذشت زمان، ممکن است برخی از این چالش‌ها حل شوند.»
رجایی‌پور درباره نقش دولت‌ها و بانک‌های مرکزی کشورهای بریکس در حمایت از این پلتفرم گفت: «دولت‌ها و بانک‌های مرکزی کشورهای عضو بریکس هرچقدر با محدودیت‌ها و تحریم‌های بیشتری مواجه باشند، تمایل بیشتری برای استفاده از چنین زیرساخت‌هایی خواهند داشت، اما اگر یک یا دو مسیر مشابه مانند سوئیفت در اختیار داشته باشند، اقتصاد آنها تعیین می‌کند که از کدام مسیر استفاده کنند، نه الزام سیاسی.»
او تأکید کرد که در نهایت الزام اقتصادی تعیین خواهد کرد که کشورهای بریکس چقدر از بریکس‌پی استفاده خواهند کرد، نه سیاست‌های دولتی.
گام‌های بزرگ به سوی خودکفایی در تجارت بین‌المللی
مجید جعفریان، معاون فناوری اطلاعات بانک سرمایه، با تأکید بر اهمیت جمعیتی و اقتصادی کشورهای تشکیل‌دهنده این ائتلاف، گفت: «با توجه به اینکه کشورهای تشکیل‌دهنده هسته اولیه بریکس از منظر جمعیتی نیمی از جمعیت جهان و از منظر اقتصادی حدود یک‌سوم اقتصاد دنیا را در بر می‌گیرند، وجود یک ساختار پرداخت مستقل و سازگار با موقعیت سیاسی و اقتصادی این کشورها قطعاً تأثیرات بسزایی بر تبادلات مالی و مراودات تجاری بین‌المللی خواهد داشت.»
جعفریان به توسعه آینده بریکس نیز اشاره کرد و افزود: «علاوه بر پنج کشور اولیه و پنج عضو جدید، که کشورمان نیز جزو همین اعضا خواهد بود، کشورهای دیگری هم متقاضی عضویت در بریکس هستند. این موضوع در آینده بر اهمیت و تأثیرات بیشتر بریکس‌پی خواهد افزود.»
معاون فناوری اطلاعات بانک سرمایه درباره ماهیت بریکس‌پی توضیح داد: «بریکس‌پی یک سیستم پیام‌رسان پرداخت غیرمتمرکز و مستقل است که کشورهای عضو آن را به‌عنوان ابزاری همچون سوئیفت برای کاهش وابستگی به سایر کشورها توسعه داده‌اند. ایجاد یک ارز مشترک و سازگار که قابلیت تبدیل به ارزهای محلی کشورهای عضو را داشته باشد، ظرفیت تغییر روال‌های تأمین مالی، وام‌دهی و تبادلات ارزی مستقل میان اعضا را داراست و می‌تواند در آینده به مهمترین ابزار پرداخت‌های بین‌المللی در میان کشورهای عضو تبدیل شود.»
او در ادامه درباره نقش بریکس‌پی در ایجاد ثبات و کاهش وابستگی کشورهای عضو به سیستم‌های پرداخت جهانی گفت: «قطعاً هدف اصلی و دلیل توسعه بریکس‌پی، ایجاد ثبات و کاهش وابستگی به ابزارهای بین‌المللی همچون سوئیفت در میان کشورهای عضو بریکس است. در اوضاع فعلی سیاسی و اقتصادی جهان، مهمترین دستاورد بریکس‌پی کاهش وابستگی به دلار و تبادلات بین‌المللی مرتبط با آن خواهد بود.»
جعفریان درباره مزایای این سیستم اظهار کرد: «سهولت در تبادلات مالی بین‌المللی، کاهش پیچیدگی‌های ابزارهایی مانند سوئیفت، کاهش هزینه‌های معاملات و ایجاد خودکفایی در تجارت بین‌المللی عواملی هستند که می‌توانند ثبات و استقلال مالی کشورهای عضو را از طریق بریکس‌پی تضمین کنند.»
معاون فناوری اطلاعات بانک سرمایه همچنین از چالش‌های پیش روی بریکس‌پی گفت و این چالش‌ها را در دو بخش فنی و سیاسی-اقتصادی تقسیم‌بندی کرد: «در بخش فنی، سازگاری بریکس‌پی با پلتفرم‌های موجود در کشورهای عضو یک چالش جدی است. بریکس هم‌اکنون ۱۰ عضو دارد و مطابق پیش‌بینی‌ها، این تعداد در آینده نه‌چندان دور چندین‌برابر خواهد شد. این یعنی سازگاری بریکس‌پی با پلتفرم‌های ده‌ها کشور مختلف که از نظر فنی پیچیدگی‌های بسیاری به همراه دارد. تعاملات میان اعضا در مقاطع زمانی مختلف نیز از مسائل قابل توجه است.»
جعفریان مهمترین چالش بریکس‌پی را رقابت با سیستم‌هایی مانند سوئیفت و دلار دانست و تصریح کرد: «بریکس‌پی تعادل بازارهای مالی بین‌المللی را تغییر می‌دهد و رویکردهای جدیدی را برمبنای تعاملات میان کشورهای عضو حکم‌فرما خواهد کرد. این تغییرات قطعاً با چالش‌هایی همراه خواهد بود.»
معاون فناوری اطلاعات بانک سرمایه به نقش دولت‌ها و بانک‌های مرکزی کشورهای عضو بریکس در حمایت از این پلتفرم اشاره کرد و گفت: «تطابق بریکس‌پی با ساختارهای مالی و پرداختی داخلی اعضای بریکس یکی از چالش‌های فنی توسعه آن است. بخشی از راه‌حل مقابله با این چالش، حمایت و پشتیبانی بانک‌های مرکزی کشورهای عضو است. این حمایت می‌تواند در تطابق بریکس‌پی با استانداردهای داخلی و عمومی‌سازی این ابزار در سطح کشورها مؤثر باشد.»
او درباره ظرفیت استفاده از بریکس‌پی در پرداخت‌های داخلی نیز گفت: «بریکس‌پی این قابلیت را دارد که علاوه‌بر پرداخت‌های بین‌المللی، در سطح محلی کشورهای عضو نیز استفاده شود. امکان تبدیل به ارزهای دیجیتال معتبر و جایگزینی به‌عنوان بخشی از روش‌های پرداخت داخلی، با حمایت بانک‌های مرکزی می‌تواند به توسعه بریکس‌پی به‌عنوان یک روش پرداخت معتبر کمک کند.»
جعفریان در پایان خاطرنشان کرد: «حرکت و تصمیم‌گیری چابک نهادهای قانون‌گذار مالی کشورهای عضو، شرط لازم برای موفقیت بریکس‌پی خواهد بود.»
کاهش وابستگی به سیستم‌های مالی غربی
حسام حبیب‌اله، عضو اجرایی هیئت‌مدیره بانک شهر و معاون فناوری اطلاعات این بانک، در بررسی تأثیر بریکس‌پی بر اقتصاد دیجیتال و تجارت بین‌المللی گفت: «بریکس‌پی، به‌عنوان یک سیستم پرداخت بین‌المللی جدید که کشورهای عضو بریکس پیشنهاد داده‌اند، دارای ظرفیت زیادی برای ایجاد تغییرات اساسی در اقتصاد دیجیتال و تجارت بین‌المللی این کشورهاست. این تأثیرات در چندین بخش مختلف قابل بررسی است؛ ازجمله تأثیر بر حوزه اقتصاد دیجیتال و تجارت بین‌المللی.»
او در ادامه توضیح داد: «در اولین مواجهه، تأثیرات بریکس‌پی به‌ویژه بر اقتصاد دیجیتال حائز اهمیت است. کاهش وابستگی به سیستم‌های پرداخت غربی، توسعه زیرساخت‌های پرداخت دیجیتال، ترویج استفاده از ارزهای دیجیتال ملی و نوآوری در خدمات مالی، از مهمترین دستاوردهایی است که می‌توان انتظار داشت. این تحولات در نهایت منجر به تغییرات عمده‌ای در حوزه اقتصاد دیجیتال خواهد شد.»
حبیب‌اله تصریح کرد: «با توجه به اینکه یکی از مهمترین اهداف بریکس‌پی، کاهش وابستگی کشورهای عضو به سیستم‌های پرداخت غربی مانند سوئیفت است، این کار به کشورها اجازه می‌دهد از تحریم‌های مالی بین‌المللی در امان بمانند و کنترل بیشتری بر تراکنش‌های مالی خود داشته باشند؛ بنابراین، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پرداخت دیجیتال برای این کشورها ضروری است. این اقدام به بهبود کارایی و امنیت سیستم‌های پرداخت داخلی کمک کرده و بستر لازم را برای گسترش خدمات مالی دیجیتال فراهم می‌کند.»
او همچنین به نقش بریکس‌پی در ترویج ارزهای دیجیتال ملی اشاره کرد و گفت: «این پلتفرم می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای ترویج استفاده از ارزهای دیجیتال ملی در بین کشورهای عضو عمل کند که به کاهش وابستگی به دلار و سایر ارزهای ذخیره جهانی کمک خواهد کرد. همچنین، رقابت بین سیستم‌های پرداخت مختلف می‌تواند به نوآوری در خدمات مالی و ارائه محصولات جدید یاری رساند.»
عضو اجرایی هیئت‌مدیره بانک شهر و معاون فناوری اطلاعات این بانک درباره تأثیر بریکس‌پی بر تجارت بین‌المللی بیان کرد: «در حوزه تجارت بین‌المللی نیز بریکس‌پی می‌تواند تسهیل تجارت بین کشورهای عضو، دلارزدایی از تجارت، ایجاد یک نظام مالی چندقطبی و افزایش قدرت چانه‌زنی کشورهای عضو را به ارمغان آورد. این تحولات در نهایت به افزایش حجم تجارت و کاهش هزینه‌های تراکنش‌های مالی کمک می‌کند و به توسعه اقتصاد جهانی بدون تمرکز بر چند کشور محدود در نظام مالی جهانی منجر می‌شود.»
او همچنین خاطرنشان کرد: «با این حال، باید به چالش‌هایی که بریکس‌پی با آنها مواجه است، توجه کرد. پذیرش جهانی و اعتماد به این سیستم، هماهنگی بین کشورهای عضو، رقابت با سیستم‌های موجود، توسعه زیرساخت‌های فنی و تأمین امنیت و پایداری در برابر حملات سایبری و اختلالات فنی از مهمترین این چالش‌ها به شمار می‌روند.»
حبیب‌اله در ادامه به نقش دولت‌ها و بانک‌های مرکزی در موفقیت بریکس‌پی اشاره کرد و افزود: «دولت‌ها و بانک‌های مرکزی کشورهای عضو بریکس نقشی محوری در پشتیبانی و موفقیت این پروژه دارند. این نهادها با قدرت و نفوذ خود می‌توانند در شکل‌دهی و اجرای موفق این سیستم پرداخت بین‌المللی تأثیرگذار باشند. آنها با تدوین سیاست‌ها و مقررات مناسب، تخصیص منابع مالی، دیپلماسی اقتصادی و حمایت از مؤسسات مالی می‌توانند به توسعه همکاری‌های منطقه‌ای کمک کنند.»
او تأکید کرد: «نقش بانک‌های مرکزی بسیار مهم است. این نهادها مسئول ایجاد زیرساخت فنی لازم برای اجرای بریکس‌پی هستند که شامل توسعه سیستم‌های پرداخت الکترونیکی و مدیریت ریسک‌های سیستماتیک می‌شود. همچنین، بانک‌های مرکزی با تنظیم نرخ ارز و سیاست‌های پولی می‌توانند به ثبات سیستم مالی و کاهش نوسانات نرخ ارز کمک کنند. از منظر فنی، آنها مسئول نظارت بر عملکرد بریکس‌پی و اطمینان از رعایت قوانین و مقررات هستند.»
حبیب‌اله در پایان افزود: «دولت‌ها و بانک‌های مرکزی کشورهای عضو بریکس با همکاری و هماهنگی می‌توانند بریکس‌پی را به یک سیستم پرداخت بین‌المللی قوی و پایدار تبدیل کنند و به کاهش وابستگی کشورهای عضو به سیستم‌های مالی غربی یاری رسانند.»
ایجاد زیرساخت یکپارچه در پرداخت الکترونیک
حسام مقصودلو، عضو هیئت‌مدیره هلدینگ تفتا درباره تأثیر بریکس‌پی بر اقتصاد دیجیتال کشورهای عضو بریکس و همچنین بر تجارت بین‌المللی این کشورها اظهار کرد: «موضوع بریکس‌پی از چند منظر مختلف قابل بررسی است که نتیجه همه آنها به یک موضوع یعنی «توسعه اقتصاد بین‌المللی» منتهی می‌شود که می‌تواند به توسعه کسب‌وکارهای دیجیتال، توسعه پرداخت‌های الکترونیکی و کیف پول و در نهایت نوآوری در زمینه‌های تجارت الکترونیک کمک کند. برای ایران، به‌عنوان یکی از اعضای بریکس، در کنار توسعه اقتصاد دیجیتال، بریکس‌پی یک دستاورد جداگانه هم خواهد داشت و آن حذف تهاتر در مبادلات بین‌المللی و تأثیر آن در رشد اقتصاد غیردیجیتالی کشور است.»
او با اشاره به دیدگاه اقتصاد غیردیجیتالی افزود: «از نظر این دیدگاه، بریکس‌پی می‌تواند سختگیری دولت‌های غربی را در تبادلات مالی با سایر کشورها کاهش دهد و به نحوی باعث دور زدن تحریم‌های یک‌جانبه اعمال‌شده بر این کشورها شود. بریکس‌پی این امکان را فراهم می‌کند که یک کشور بتواند منابع و روابط مالی‌اش را چه در سطح داخلی و چه در سطح بین‌المللی بدون تأثیر خارجی یا اجبار سایر کشورها یا نهادهای بین‌المللی مدیریت کند. در واقع بریکس‌پی تلاش می‌کند یک سیستم مالی جدید، برابر و غیرمتمرکز را در بین کشورهای عضو ایجاد کرده و دسترسی برابر به فناوری‌های مالی را برای آنها فراهم کند.»
مقصودلو همچنین درباره تأثیرات بریکس‌پی بر اقتصاد دیجیتال گفت: «اگر بخواهیم از منظر اقتصاد دیجیتال به موضوع نگاه کنیم، شاید اولین و مهمترین تأثیر بریکس‌پی، ایجاد یک زیرساخت یکپارچه در پرداخت الکترونیک باشد که می‌تواند پلتفرم تسویه برای پرداخت‌های فرامرزی ایجاد کند. ایجاد چنین زیرساختی می‌تواند باعث شود کسب‌وکارهای مختلف دیجیتال بدون محدودیت‌های مربوط به تعاملات مالی، با یکدیگر ارتباط داشته باشند و تجارت کنند که توسعه کسب‌وکارهای دیجیتال و اقتصاد دیجیتال را به همراه خواهد داشت. نمونه آن را در آمازون شاهدیم که به دلیل دسترسی به یک سیستم پرداخت بین‌المللی، امکان ارائه خدمت در همه نقاط جهان را دارد.»
او اضافه کرد: «براساس گزارش‌های مختلفی که در زمینه پرداخت‌های فرامرزی و بین‌المللی منتشر شده، این بخش از پرداخت‌ها با افزایش تجارت جهانی در حال افزایش است، ولی با این حال واحد مناسبی برای اندازه‌گیری پرداخت‌های بین‌المللی وجود ندارد. براساس گزارش PYMNTS Intelligence و Citi، از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲ حجم پیام‌های Swift FIN که به‌عنوان معیاری برای اندازه‌گیری تعداد پرداخت‌های بین‌المللی شناخته می‌شود، با افزایش ۳۳درصدی به ۱۱.۳ میلیارد دلار رسیده که نشان‌دهنده حدود ۴۴.۸ میلیون تراکنش در هر روز است. این مقدار نشان‌دهنده ظرفیت نهفته در این بخش از صنعت پرداخت است که به دلایل مختلف، برخی از کشورها مثل ایران از آن محروم‌اند.»
عضو هیئت‌مدیره هلدینگ تفتا درباره ظرفیت کیف پول‌های دیجیتال توضیح داد: «صنعت پرداخت نیز می‌تواند از این سیستم یکپارچه استفاده کند و توسعه یابد. با توسعه بریکس‌پی، کیف پول دیجیتال به‌عنوان ابزاری برای پرداخت توسعه خواهد یافت که در ایران جای خالی آن حس می‌شود و اپلیکیشن‌های پرداخت می‌خواستند تا حدی این نیاز را برطرف کنند. براساس گزارش دیلویت، کیف پول‌های دیجیتال به دلیل ارائه گزینه پرداخت سریع، آسان و ایمن برای مشتریان، به انتخاب اول مردم برای پرداخت در سراسر جهان تبدیل شده‌اند و در سال ۲۰۲۳ نیمی از ارزش تراکنش‌های جهانی را به ارزش ۱۴ تریلیون دلار به خود اختصاص داده‌اند که بیشترین سهم از این مقدار را منطقه آسیا و اقیانوسیه (تقریباً دوسوم) دارد.»
او همچنین درباره نقش بریکس‌پی در ایجاد زمینه سرمایه‌گذاری خارجی گفت: «این پلتفرم یکپارچه می‌تواند زیرساخت لازم برای سرمایه‌گذاری خارجی در اکوسیستم نوآوری کشورهای عضو را فراهم کند. نمونه‌ای از این نوآوری را می‌توان در ایجاد یک پول دیجیتالی مثل گوگل‌پی یا اپل‌پی در کشورهای عضو بریکس دید که بتواند با ارتباط بین بانک‌های مختلف در این کشورها، کارت‌های بانکی را به آن اضافه کرده و پرداخت بین‌المللی انجام دهد. همچنین می‌توان به ایجاد پول دیجیتال مشترک مانند یورو دیجیتال یا دلار دیجیتال اشاره کرد که مبادلات بین کشورها را به‌صورت متحدالشکل و با ارزش برابر انجام دهد.»
مقصودلو با اشاره به مهمترین چالش پیش روی پیاده‌سازی کامل و موفقیت بریکس‌پی در بازارهای جهانی گفت: «اولین چالش، ایجاد همکاری بین بانک‌های مرکزی عضو بریکس با یکدیگر است. این چالش به این دلیل اهمیت دارد چون تا این تعامل شکل نگیرد، تعاملات مالی در قالب بریکس‌پی در این کشورها قابل پیاده‌سازی نیست. همچنین لازم است همکاری ویژه در حوزه پرداخت باشد و سیستم پرداخت مشترکی ایجاد شود که تمام بانک‌های کشورهای عضو بتوانند به آن متصل شوند و از آن استفاده کنند.»
عضو هیئت‌مدیره هلدینگ تفتا تأکید کرد: «مشخصاً نقش اصلی را دولت‌ها و بانک‌های مرکزی دارند. اگر حمایت از چنین سیستم پرداختی انجام شود، توسعه صنعت پرداخت در کشورهای عضو رقم خواهد خورد. البته اشاره کردم که لازم است پیاده‌سازی آن هم توسط فناوری‌های بلاکچین و رمزارز باشد که باید کشورها و بانک‌های مرکزی بپذیرند. اگر بانک مرکزی کشورهای عضو از چنین سیستمی پشتیبانی نکند، بانک‌ها نمی‌توانند به سمت آن بروند.»
مقصودلو درباره ایجاد بازارهای جدید به‌واسطه زیرساخت‌های بین‌المللی تصریح کرد: «زمانی که یک زیرساخت بین‌المللی برای کشوری مانند روسیه که تحریم‌های زیادی دارد و از سیستم‌های بین‌المللی قطع شده، ایجاد می‌شود، هر سیستمی که در اختیار آن کشور باشد و بین چند کشور دیگر جاری شود، می‌تواند عاملی برای رشد اکوسیستم فین‌تک باشد. این رشد می‌تواند شامل فعالیت‌های مختلف در زمینه رمیتنس و اتصال زیرساخت‌های ملی کشورها باشد و تجارت الکترونیکی بین این کشورها را راه‌اندازی کند. به این ترتیب، یک بازار جدید در این کشورها ایجاد خواهد شد.»
ابزاری نوین برای کاهش وابستگی به دلار
بریکس‌پی در اوضاع سیاسی و اقتصادی که وابستگی به دلار و سیستم‌های سنتی مانند سوئیفت محدودیت‌هایی به وجود آورده، می‌تواند راهگشای جدیدی برای تبادلات مالی باشد. در این راستا، مصطفی ثابتی، مدیرعامل هلدینگ فناوری اطلاعات گردشگری بیان کرد: «زمانی که ابزار جدید پرداخت دیجیتال بین‌المللی ایجاد می‌شود و دولت‌ها و بانک‌های مرکزی نیز از آن حمایت می‌کنند، می‌توانیم امیدوار باشیم که روشی برای پرداخت داریم که بدون وابستگی به دلار و ابزارهای سنتی مانند سوئیفت که قابلیت کنترل توسط برخی از کشورها را دارد، می‌تواند تبادلات مالی بین کشورهای عضو بریکس را بهبود دهد و محدودیت‌های ایجادشده به دلیل تصمیمات سیاسی آمریکا یا کشورهای دیگر را حذف کند. این موضوع یکی از مهمترین تأثیراتی است که این روش می‌تواند داشته باشد.»
او ادامه داد: «نکته مهم این است که چون خودش ذاتاً ابزار دیجیتالی محسوب می‌شود، احتمالاً کمک می‌کند سرویس‌های فین‌تکی دیجیتال مبتنی بر این سیستم نیز راحت‌تر شکل گیرند. به بریکس‌پی می‌توان به‌عنوان ابزار مدیریت ریسک در مبادلات بین‌المللی نیز نگاه کرد؛ حداقل برای کشورهای عضو بریکس، زیرا تحریم‌های نرمال بر آن اثر نمی‌گذارد و کمک می‌کند تجار این کشورها راحت‌تر بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، بدون اینکه درگیر ریسک ناشی از معاملات دلار برای کشورهای تحریمی باشند.»
مدیرعامل هلدینگ فناوری اطلاعات گردشگری با اشاره به تبادلات ارزی بیان کرد: «به صورت پیش‌فرض، همچنان ارزش‌گذاری تبادل ارزها نسبت به یکدیگر مبتنی بر دلار انجام می‌شود، اما راه‌اندازی سیستمی که مستقل از دلار بتواند تبادلات ارزی را انجام دهد، در بلندمدت می‌تواند تأثیر دلار را در برابر ارزهای دیگر کاهش دهد. این موضوع فرصتی است برای کشورهایی که حداقل از نظر سیاسی زیاد با کشورهای غربی هم‌راستا نیستند. خوشبختانه یا متأسفانه، کشور ما نیز جزو این کشورها محسوب می‌شود و به‌عنوان کشوری که درگیر موضوعات سیاسی است، می‌توانیم خوشبین باشیم که این عدم وابستگی به دلار می‌تواند ریسک‌های محاسبه‌نشده اقتصاد ما را نیز کمتر کند.»
ثابتی افزود: «کمک مهم دیگری که این ابزار پرداخت می‌تواند انجام دهد این است که هزینه مبادلات مالی را کاهش می‌دهد. ما اکنون به دلیل مسائل تحریم مجبوریم از شبکه صرافی‌های غیررسمی استفاده کنیم که این موضوع علاوه بر بالا بردن هزینه‌های تراکنش، ریسک زیادی نیز دارد؛ بنابراین، ایجاد یک شبکه رسمی بین‌المللی که درگیر تحریم‌ها و محدودیت‌ها نباشد، هم هزینه مالی را کاهش می‌دهد و هم باعث کمتر شدن ریسک‌ها می‌شود.»
او همچنین بر اهمیت ایجاد تسهیلات در تبادلات بانکی تأکید کرد و گفت: «زمانی که کشورهای عضو بریکس ابزاری داشته باشند که تراکنش‌های مالی‌شان کم‌دردسرتر شود، احتمالاً در تبادل بانکی یا تجارت با یکدیگر تسهیلات بیشتری در نظر می‌گیرند و با رفع شدن دغدغه‌های مالی، اولویتی برای تجارت بین کشورهای عضو این شبکه پرداخت ایجاد خواهد شد. این موضوع برای کشور ما که محدودیت مشتری و بازار در دنیا دارد، می‌تواند نکته مثبتی باشد که حداقل در یک بخش، جذابیتی برای عرضه‌کنندگان یا محصولات ایرانی ایجاد شود. البته زمانی که درباره‌اش صحبت می‌کنیم، عمل بدون ریسکی به نظر نمی‌آید و قطعاً چالش‌ها و ریسک‌هایی دارد. یکی از این چالش‌ها این است که همه مبادلات را نمی‌تواند حمایت کند و در جایی که مجبوریم کالا و محصولی را خارج از این شبکه تهیه کنیم، با مشکل مواجه خواهیم شد. نکته دیگر این است که حتی بخشی از بازرگانان و سرویس‌دهنده‌های همین کشورها نیز ممکن است نخواهند از یک سیستم اختصاصی بین کشورهای محدود استفاده کنند.»
مدیرعامل هلدینگ فناوری اطلاعات گردشگری در پایان به محدودیت‌های FATF و چالش‌های تحریمی اشاره کرد و گفت: «با اینکه این سیستم ایجاد شده، اما محدودیت‌هایی که FATF ایجاد می‌کند برای کشورهایی که عضو بریکس نیستند یا محدودیت‌های تحریمی دارند همچنان می‌تواند شامل حال استفاده‌کنندگان این شبکه باشد که این موضوع می‌تواند یک چالش باشد.»
ثبت دیدگاه