پنل چالش‌های فناوران مالی در ارتباط با تنظیم‌گران و بازیگران سنتی زیست‌بوم بانکداری از سلسله پنل‌های یازدهمین همایش بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت در سالن رودکی برگزار شد. در این پنل مسعود وکیلی‌نیا، مدیرعامل شرکت تجارت الکترونیک ارتباط فردا؛ امید ترابی، مدیرعامل نوا؛ علیرضا هوشمند، رئیس کمیسیون لندتک انجمن فین‌تک ایران؛ فریبا میراج، کارشناس اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی حضور داشتند. گردانندگی پنل را نیز محمدرضا مانی‌یکتا، مدیرکل نظام‌های پرداخت بانک مرکزی برعهده داشت.
صندلی خالی فین‌تک در جلسات تصمیم‌گیری
فریبا میراج، کارشناس اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی پیش از شروع پنل یک مقاله را ارائه کرد و سر فصل‌های این مقاله عبارت بودند از فرصت‌ها و منافع همکاری فناوران مالی با تنظیم‌گران و بانک‌ها، رویکرد تنظیم‌گران در ارتباط با تدوین مقررات در حوزه فناوری‌های نوین در کشورهای مختلف، چالش‌های اصلی فناوران مالی در ارتباط با تنظیم‌گران و راه‌حل‌های چالش‌های حوزه پرداخت.
در سال ۱۳۹۴ فین‌تک به این شکل و شمایل امروزی وارد ایران شد و کسی درباره فین‌تک چیز خاصی نمی‌دانست و به‌عنوان یک محصول لاکچری در رویدادهای مختلف از آن صحبت می‌کردند. علیرضا هوشمند، رئیس کمیسیون لندتک انجمن فین‌تک ایران به‌عنوان اولین پنلی‌ست با اشاره به این موضوع بیان کرد: «به نظر من هم‌زمان با ورود دستگاه‌های خودپرداز فناوری مالی هم وارد ایران شد. در آن زمان‌ها کسب‌وکارهایی به‌عنوان تجمیع‌کننده وجود داشتند که الان به‌عنوان پرداخت‌یار شناخته می‌شوند. چالشی که در آن زمان وجود داشت این بود که حساب‌ها مسدود می‌شدند و دادستانی دستور فیلتر کردن آنها را می‌داد، تا اینکه در سال ۱۳۹۶ بانک مرکزی ورود کرد و به این حوزه سروسامانی داد. از سال ۱۳۹۶ موجودیت‌ها از سوی بانک مرکزی به رسمیت شناخته نمی‌شدند. مواجهه با نهادهای مختلف مثل وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌های و حتی دستگاه‌های امنیتی یکی از چالش‌های اساسی ما است. نوع فعالیت دوستان متفاوت است و حتی در خود بانک مرکزی هم صدا وجود ندارد، یعنی معاونت نظارت یک بخش است و معاونت فناوری نوین بخشی دیگر.»
او در ادامه بیان کرد: «شرایط از ۱۳۹۸ بهبود یافت و تقریباً درها به روی فین‌تک‌ها باز شد و الان نمی‌توان گفت که تعامل بانک مرکز و معاونت فناوری با اکوسیستم فین‌تک خوب نیست. ما در جلسات مختلف هم شرکت می‌کنیم، اما در جلسات نهایی که به تصمیم‌گیری منجر می‌شود حضور نداریم و در کمیسیون‌های تخصصی بدون نماینده هستیم. نتیجه تصمیم‌گیری دوستانی هم که در آن کمیسیون‌ها حضور دارند می‌شود؛ دستورالعمل نئوبانک‌ها و تسهیلات و شرایط بازار رمزارز و پرداخت‌یارها.»
رگولاتور ما بدیهیات شرایط اقتصادی کشور را نمی‌پذیرد
عموم پدیده‌ها دارای ریسک ذاتی و طبیعی هستند، اما وقتی از تکنولوژی، فین‌تک‌ها و شرکت‌های استارتاپی صحبت به میان می‌آید با ریسک طبیعی آنها بزرگ نمایی می‌شود. امید ترابی، مدیرعامل نوا با اشاره به این موضوع گفت: «رگولاتور ما بدیهیات شرایط اقتصادی کشور را نمی‌پذیرد و این امر باعث ایجاد این تصور می‌شود که تکنولوژی در حال دور زدن قوانین رگولاتور است. وقتی ما صرافی‌هایی که به‌صورت فین‌تکی از خدمات پرداخت‌یارها استفاده می‌کند را محدود می‌کنیم در واقع نمی‌پذیریم که حدود ۱۰درصد افراد در خارج از کشور زندگی می‌کنند. افرادی که یا برای خانواده‌های خود پول می‌فرستند یا از سوی خانواده‌هایشان پول دریافت می‌کنند و با یکدیگر تبادل مالی دارند. از طرفی دیگر ۵۰۰ دلار در سال به کار هیچ سفری نمی‌آید و اینها بدیهیاتی هستند که رگولاتور ما آنها را نمی‌پذیرد. در بانکداری و پرداخت ما فضای آی‌تی و تکنولوژی از همه بخش‌های اقتصادی ما جلوتر هستند. پیشنهادی که من دارم این است که بدنه فناوری نزدیک به رگولاتور با دیگر فضاهای فناوری هماهنگ باشند و سعی کنند این فضا را تغییر دهند.»
گره‌گشایی به نام تنظیم‌گری هوشمند
مسعود وکیلی‌نیا، مدیرعامل شرکت تجارت الکترونیک ارتباط فردا با اشاره به این موضوع که رگولاتور فرد نوآور را وادار می‌کند خود را با فضای سنتی تطبیق دهد. گفت: «اگر رگولاتور ما تمام جوانب را به‌خوبی ببند که خدا رو شکر در این حوزه به‌خوبی عمل می‌کند، نباید منتظر اتفاق خاصی باشیم. ما در فضای نئوبانک در حال طی‌کردن مسیر خوبی بودیم، ولی اعمال محدودیت‌ها مانع آن شد. حتی کار به جایی رسید که اعلام کردند روی کارت چه چیزهایی باید نوشته شده باشد و چه چیزهایی نباید و همه این موارد مانع فضای نوآوری هستند. من امروز صبح در مراسم افتتاحیه از محمدرضا فرزین عبارتی تحت عنوان تنظیم‌گری هوشمند شنیدم، این عبارت برای من خیلی امیدوارکننده بود. تنظیم‌گری هوشمند شاید راه‌حل ما برای این فضا باشد، شاید واگذاری بخشی از تنظیم‌گری فناوری‌ها به نهادهای مورداعتماد بانک مرکزی بتواند این موضوع را حل کند. راه‌حل‌ها خیلی ساده هستند اما ما همیشه دوست داریم که راه‌حل‌های پیچیده را انتخاب کنیم.»
او در بخش دیگر از صحبت‌های خود گفت: «ما باید به اکوسیستم خود اعتماد بیشتری داشته باشیم و از ریسک نترسیم. ریسک و پاداش دو مفهوم مرتبط با یکدیگر هستند. ما هرچه قدر فضا را سخت‌تر کنیم پاداش کمتری هم در یافت می‌کنیم. نکته بعدی من همین کلمه اکوسیستم است. اکوسیستم به چیزی گفته می‌شود که در آن هم زایش وجود دارد و هم میرایی. ما اگر اجازه دهیم یک فضایی مسیر تنظیم‌گری خودش را در پیش بگیرد قطعاً هدف غایی بانک مرکزی هم حاصل می‌شود.»
تنظیم‌گری در ایران پیچیدگی‌های اقتصادی و جغرافیای خاصی را دارد
محمدرضا مانی‌یکتا، مدیرکل نظام‌های پرداخت بانک مرکزی که گردانندگی این پنل را نیز برعهده داشت گفت: «من که به‌نوعی نماینده بانک مرکزی به‌حساب می‌آیم، همه نکات دوستان را تأیید می‌کنم و این نکات درست هستند، اما باید پشت نکات را هم در نظر بگیریم تا بتوانیم آسیب‌شناسی کنیم و آن را در تنظیم‌گری اعمال کنیم. اولین موضوع عدم درک مشترک از تنظیم‌گری است. ما وقتی در مورد تنظیم‌گری و ایجاد ریل‌گذاری مثبت صحبت می‌کنیم باید در نظر داشته باشیم که در هر تنظیم‌گری حذف‌کردنی هم وجود دارد و هیچ‌وقت شما در مکانیزم تنظیم‌گری برایند ۱۰۰درصد مثبت نخواهید داشت. اگر دیدید در یک مکانیزم تنظیم‌گری همه راضی بودند حتماً در آن تنظیم‌گری ایرادی وجود دارد. من همیشه می‌گم، اگر در یک تنظیم‌گری همه به‌صورت یکسانی ناراضی بودند احتمالاً آن تنظیم‌گری به‌صورت عادلانه صورت‌گرفته است و باید در نظر داشت که ذات تنظیم‌گری به این شکل است.»
او ادامه داد: «مسئله دوم بحث پیچیدگی فضای تنظیم‌گری است. ذات تنظیم‌گری پیچیده است، محیط و عوامل متعددی بر آن تأثیر می‌گذارند. ما در مورد مختصات کشوری صحبت می‌کنیم که فضای اقتصادی و جغرافیای خاصی دارد و دیوان‌سالاری آن بسیار گسترده است. فضای کشور به این صورت است که تنظیم‌گری باید با ریسک صفر صورت بگیرد. اگر ما برای تنظیم‌گری هوشمند بتوانیم این تصور را اصلاح کنیم که باید متناسب با سطح ریسک تنظیم‌گری کنیم و انتظار نداشته باشیم که تنظیم‌گری به‌گونه‌ای انجام شود که احدی نتواند تخلف کند، شاهد اتفاقات مثبتی خواهیم بود.»
فریبا میراج، کارشناس اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در پایان این پنل عنوان کرد: «باید توجه داشت که سلسله چالش‌هایی که ما در حال تجربه آن هستیم قبلاً در دنیا تجربه شده‌اند. نکته‌ای که باقی می‌ماند این است که ما چه‌قدر می‌توانیم از تجربیات طی شده در دنیا استفاده کنیم و به این چالش‌ها با سرعت بیشتری پاسخ دهیم. ما بیاد داشته باشیم که ما نباید چرخی که اختراع شده است را دوباره اختراع کنیم.»
ثبت دیدگاه