سرمایه‌گذاری خطرپذیر درواقع کلاسی از دارایی است که سرمایهگذار با تزریق سرمایه و داشتن بخشی از یک کسب‌وکار در مراحل اولیه شکل‌گیری، با آن همراه می‌شود و نقش‌های مختلفی بر عهده می‌گیرد. ارشد حسینی، مدیر شتابدهی و سرمایه‌گذاری مرکز نوآوری پلنت و عضو هیئت اجرایی سرمایه‌گذاران نیک‌اندیش کارایا، در گفت‌وگویی که در ادامه می‌خوانید به بررسی ابعاد مختلف سرمایه‌گذاری خطرپذیر پرداخته است.
به گزارش روابط عمومی پلنت، ارشد حسینی با اشاره به جذابیت سرمایه‌گذاری خطرپذیر گفت: «این حوزه به‌عنوان بازیگری که در حوزه‌ای فعالیت می‌کند که خلائی را پر می‌کند، مرا به این سمت کشاند. در هر اکوسیستمی استارتاپ‌هایی وجود دارند که نیاز به سرمایه دارند همچنین سرمایه‌گذارانی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری هستند. خلائی که بین این دو گروه وجود دارد و به‌نوعی باید مترجم حرف دو طرف بود برایم جذاب است. من هم روزگاری به دنبال جذب سرمایه برای استارتاپم بودم و به‌نوعی دو طرف میز نشستم و می‌توانم بافهم دغدغه هر دو طرف، کمک‌کننده باشم.»
حسینی در پاسخ به این سؤال که سرمایه‌گذاری خطرپذیر چیست و چه نقشی در رشد استارتاپ‌ها و اقتصاد یک کشور ایفا می‌کند، گفت: «سرمایه‌گذاری خطرپذیر درواقع کلاسی از دارایی است که سرمایهگذار با تزریق سرمایه و داشتن بخشی از یک کسب‌وکار در مراحل اولیه شکل‌گیری، با آن همراه می‌شود و نقش‌های مختلفی بر عهده می‌گیرد. در کشورهایی که نوآوری محرک اصلی رشد است، این شرکت‌ها به سود خوبی می‌رسند. در آن کشورها سرمایه‌گذاران خطرپذیر نقش مهمی در نظام اقتصادی بر عهده‌دارند.»
او توضیح داد: «سرمایه‌گذاری خطرپذیر آن‌طور نیست که فقط تصمیم بگیرند روی یک استارتاپ ریسک کنند، بلکه روش‌ها و پارامترهای مختلفی را برای سنجش آن تیم در نظر می‌گیرد که در این روش‌ها ریسک وجود دارد. بنابراین سرمایهگذار خطرپذیر از دو جنبه ریسک می‌پذیرد یکی اعتماد به تیم کسب‌وکار و آینده نامشخص آن و دیگری روش‌های پر ریسکی که برای سنجش تیم‌ها به کار می‌برند که کمتر موردقبول سرمایه‌گذاران کلاسیک است.»
مدیر شتابدهی و سرمایه‌گذاری مرکز نوآوری پلنت با اشاره به اینکه یک سرمایه‌گذاری خطرپذیر از ایده اولیه تا خروج چه مراحلی را طی می‌کند توضیح داد: «بستگی به این دارد که خروج سرمایهگذار چه زمانی اتفاق بیفتد. در برخی مواقع سرمایه‌گذاران بسیار سریع از تیم خارج می‌شوند و در برخی موارد بیشتر در کنار افت‌وخیزهای تیم می‌مانند. اما به‌طور خلاصه و کلی ایده اولیه در ابتدا شکل می‌گیرد و سپس محصول اولیه ساخته‌شده و وارد بازار می‌شود و کمی مقبولیت پیدا می‌کند. وقتی حدی از مقبولیت را گرفت به بهره‌برداری می‌رسد که ما به‌اصطلاح می‌گوییم مقیاس‌پذیر شود.»
او در ادامه افزود: «مراحل سرمایه‌گذاری خطرپذیر شاید اسامی متفاوتی داشته باشند اما در هر مرحله، سرمایهگذار مقداری ریسک را می‌پذیرند. در مرحله اول به‌صورت شتابدهی است و دسترسی‌های اولیه را برای استارتاپ فراهم می‌کند. مراحلی مثل مرحله پیش بذری، بذری، مراحل اولیه، مراحل بعدی و سری‌های مختلف از مراحل سرمایه‌گذاری خطرپذیر است.»
حسینی در ارتباط با وضعیت فعلی اکوسیستم استارتاپی و سرمایه‌گذاری خطرپذیر در ایران و فرصت‌ها و چالش‌های آن تشریح کرد: «با مسئله‌ای که در خصوص اکوسیستم وجود دارد این است که اکوسیستم استارتاپی نیز تابعی از شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور است. اگر در جامعه رکود یا رشد داشته باشیم در اکوسیستم هم همین اتفاق، نهایتاً با یک تأخیر زمانی می‌افتد.»
او افزود: «در حال حاضر ممکن است وضعیت اکوسیستم خوب به نظر نرسد چراکه موج اول خود را که با شور و هیجان همراه بود طی کرده است و الان همه دنبال سرمایه‌گذاری با امکان بازگشت و افزایش سرمایه مشخص‌تر و کم ریسک تر هستند. با تمام چالش‌های موجود در کشور، شرکت‌های بزرگ و کوچک وجود دارد و همین نشان می‌دهد جا برای ورود استارتاپ‌ها وجود دارد. از چالش‌ها نیز می‌توان به محدودیت دسترسی به منابع مختلف اشاره کرد.»
مدیر شتابدهی و سرمایه‌گذاری مرکز نوآوری پلنت در پاسخ به این سؤال که چه عواملی باعث می‌شود یک سرمایهگذار خطرپذیر به یک استارتاپ خاص علاقه‌مند شود توضیح داد: «نکته‌ای که وجود دارد حوزه فعالیت آن سرمایهگذار است. معمولاً سرمایه‌گذاران وارد حوزه‌هایی که در آن دانش دارند خواهند شد و استارتاپ‌ها می‌توانند این حوزه‌ها را هدف قرار دهند. همچنین تیم استارتاپی نیز بسیار برای سرمایه‌گذاران مهم است به‌خصوص مدیرانی و فاندرهایی که تیم را راهبری می‌کنند. البته مدل توسعه آن کسب‌وکار نیز مهم است، در وهله اول اینکه اصلا مدل توسعه‌ای وجود دارد یا نه و سپس کیفیت آن مدل و نحوه اجرایی شدن آن.»
حسینی در خصوص ریسک‌های موجود در سرمایه‌گذاری خطرپذیر و چگونگی مدیریت این ریسک‌ها بیان کرد: «ریسک‌های زیاد و متنوعی برای سرمایه‌گذاران خطرپذیر وجود دارد از ریسک‌های محیطی و اقتصاد کلان گرفته تا ریسک‌های حوزه فعالیت و توسعه کسب‌وکار و حتی ریسک‌های فردی متعلق کارآفرین یا تیم کارآفرین اما نکته‌ای که در سرمایه‌گذاری خطرپذیر وجود دارد، همیشه ریسک نیست بلکه ابهامی است که در مراحل ابتدایی رشد استارتاپ، به هیچ نوعی قابل‌اندازه‌گیری نیست.»
او ادامه داد: «سرمایهگذار خطرپذیر این عدم قطعیت‌ها را قبول می‌کند و در آغوش می‌کشد. ریسک تیم، ریسک محصول، ریسک مقبولیت در بازار، ریسک خروج و آیتم‌هایی ازاین‌دست ریسک‌های آن‌هاست که سرمایهگذار خطرپذیر باید ریسک سنجی داشته باشد، اما معمولاً به مرحله‌ای از رشد تعلق دارد که استارتاپ از عدم قطعیت‌ها فاصله گرفته و امکان ریسک سنجی وجود دارد.»
حسینی با اشاره به اینکه دولت چگونه می‌تواند اقداماتی برای حمایت از رشد و توسعه اکوسیستم استارتاپی و جذب سرمایه‌گذاران خطرپذیر انجام دهد بیان کرد: «دولت اگر بتواند مشوق‌های درست و دقیق طراحی کند، امکان اثربخشی و موفقیت دارد. مهم‌تر از مشوق‌ها، پیش‌بینی پذیر کردن اقتصاد سرزمینی است. یعنی برای مثال سرمایهگذار بداند نرخ بهره چقدر است، قرار است با چه نرخ بلندمدتی کار کند و حتی اگر نرخ بهره بالا است، حداقل باثبات و پیش‌بینی پذیر باشد.»
او در ادامه افزود: «به‌طور مشخص در موضوع ایران درصورتی‌که امکان ورود استارتاپ‌ها به بازارهای مالی تسهیل شود و همچنین با رفع تحریم‌ها به نظام مالی جهانی امکان ارتباط در سطوح مختلف از توسعه بازار تا تأمین مالی فراهم شود، درواقع پنجره فرصتی برای خروج سرمایه‌گذاران خطرپذیر فراهم می‌شود که این خروج زمینه ورود مجدد برای ایشان را فراهم می‌کند و اصطلاحاً چرخ سرمایه‌گذاری می‌چرخد و سرمایه قفل نمی‌شود. با اجرایی شدن این موارد، می‌توان گفت دولت بهترین اقدامات را انجام داده است.»
ارشد حسینی در پاسخ به این سؤال که آینده سرمایه‌گذاری خطرپذیر در ایران را با توجه به روندهای جهانی و تحولات داخلی چگونه پیش‌بینی می‌کند، گفت: «خیلی نامشخص است، اما چیزی که می‌بینیم، افزایش سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی است که شرکت‌ها به‌جای واحد تحقیق و توسعه خود به ایده‌های نوآورانه که توسط کارآفرینانی باانگیزه و اشتیاق راهبری می‌شوند، روی می‌آورند تا مسائلشان را حل کنند.»
او در پایان گفت: «این نوع سرمایه‌گذاری خطرپذیر در حال تبدیل‌شدن به روند مسلط است. ذکر این نکته ضروری است که خیلی از سرمایه‌گذاران خطرپذیر الزاماً از محل سرمایه شخصی و یا داخلی کار نمی‌کنند و با ایجاد صندوق‌هایی برای استارتاپ‌ها سرمایه جذب می‌کنند. درصورتی‌که گشایش‌های مذکور اتفاق بیفتد، این سرمایه‌گذارها هم به اکوسیستم برمی‌گردند و در غیراینصورت، موارد غالب احتمالاً همان سرمایه‌گذاران خطرپذیر شرکتی خواهند بود.»
ثبت دیدگاه