ابراهیم مقدم، مدیر اجرایی و عضو هیئت‌مدیره «زربان» در رویداد ۹ ژانویه از چشم‌انداز پلتفرم‌های حوزه دیفای در سال ۲۰۲۴ گفت و با بیان اینکه زربان به‌دنبال توسعه پلتفرم وام‌دهی در بستر بلاکچین است، توضیح داد: «در حال حاضر از مجموع ۱۷۰۰ میلیارد دلار که وارد بازار کریپتو شده، فقط ۵۴ میلیارد دلار به سمت دیفای آمده، ولی دیفای و فعالان و برنامه‌نویسان آن در دنیا برای سال جدید برنامه‌های بزرگی دارند. در بول‌ران که الان در ابتدای آن هستیم، معلوم شده که هرچه زمان جلوتر برود و مردم اقبال بیشتری به کریپتو نشان دهند به همان نسبت سهم دیفای از کل نقدینگی بازار بالاتر می‌رود. همان‌طور که می‌دانید، یونی‌سواپ (Uniswap) اولین صرافی غیرمتمرکز دنیاست که در رقابت با صرافی‌های متمرکز می‌خواهد سهمی از بازار بگیرد.»
سواپ درگذشته و اکنون
مقدم در ادامه افزود: «یونی‌سواپ در رقابت با صرافی‌های متمرکز، ورژن‌های مختلفی ارائه داد. قبلاً این‌طور بود که وقتی سواپ می‌کردید، ارز را با قیمت لحظه‌ای می‌خریدید؛ درحالی‌که در صرافی متمرکز انواع آپشن‌ها در اختیارتان قرار می‌گرفت. در مورد معاملات مارجین و فیوچر حرف نمی‌زنم، ولی می‌توانستید یک سفارش خرید با قیمت دلخواه خود بگذارید که گاهی بخشی از آن و گاه تمام آن پر می‌شد. حالا یونی‌سواپ تمام تلاش خود را برای راه‌اندازی «یونی‌سواپ ایکس» به خرج می‌دهد تا همه نیازمندی‌هایی که مطرح کردم را در اختیار بگذارد. چون لیکوئیدیتی در چین (chain)های مختلف یونی‌سواپ پخش است، سعی می‌کند تمام چین‌ها را به کار بگیرد تا اگر یک سفارش خرید به طور کامل پر نشد، بخشی از آن را به‌صورت on-chain و بخش دیگر را off-chain پر کند. کار خیلی قشنگی انجام می‌دهد تا سهم خود را بالا ببرد. اگر به این نکته نگاه کنیم که یونی‌سواپ چه مسیری را پشت سر گذاشته، می‌توان مقایسه‌ای با بزرگ‌ترین و پرحجم‌ترین صرافی آمریکا یعنی کوین‌بیس انجام داد. یونی‌سواپ سعی دارد سهمی از کوین‌بیس را به خود اختصاص دهد و حجم معاملات خوبی برای خود ایجاد کرده است.»
برنامه‌های «آوه» در سال جدید
او در بخش دیگری از صحبت‌های خود به پلتفرم «آوه» اشاره کرد و گفت: «در میان بسترهای دیفای، اگر «لایدو» را که محل استیکینگ اتریوم است کنار بگذاریم، آوه بزرگ‌ترین پلتفرم لندینگ بر بستر بلاکچین دیسنترال به شمار می‌رود و تصمیم‌سازی آن به عهده حاکمیت است. این پلتفرم در چین‌های مختلف سرویس لندینگ – باروئینگ (lending-borrowing) را به کاربران ارائه می‌دهد.»
او در خصوص برنامه‌های سال جدید آوه نیز گفت: «آوه بستری می‌سازد که می‌گوید هر کس سپرده دارد اینجا بگذارد. هر کس هم که می‌خواهد، بیاید و وام بگیرد. میکر مدل متفاوتی دارد. آوه از سال ۲۰۲۳ رویکرد جدیدی را شروع کرد؛ می‌خواست در بازار استیبل‌کوین هم وارد شود و به همین دلیل استیبل‌کوین «گو» (GHO) را آورد. سهم این استیبل‌کوین در برابر رقبای بزرگ خود بسیار کم و در حد ۳۰ یا ۴۰ میلیون دلار است. کوچک‌ترین رقیب آن را می‌توان FUSD دانست و دای بزرگ‌ترین رقیبش در میان استیبل‌کوین‌های غیرمتمرکز است و تلاش می‌کند سهمی از بازار بگیرد.»
میکر دائو؛ پلتفرم مهم لندینگ-باروئینگ
مدیر اجرایی زربان ادامه داد: «میکر، اولین و مهم‌ترین پلتفرم لندینگ-باروئینگ به شمار می‌رود. در میکر دائو (MakerDAO) می‌توانید یک دارایی را در کانترکت بگذارید و توکن دای را در عدد معینی ضرب کنید. دای سومین استیبل‌کوین دنیا به شمار می‌رود و الان نزدیک پنج‌ونیم میلیارد دلار رمزارز در کانترکت‌های دای گذاشته شده؛ انگار که وام‌های دلاری پنج درصد می‌گیرند. زمانی که میکر دائو آمد، ابتدا روی شبکه اتریوم بود. همین حالا هم اگر نگاه کنید می‌بینید که بیشترین مشتریانش بیزینس‌ها هستند. البته اگر صندوق – ترکرهای (vault) میکر دائو را مرور کنید، درمی‌یابید که از این پنج‌ونیم میلیارد دلار فقط ۲۰۰۰ یا ۲۵۰۰ صندوق فعال هستند و در سه، چهار سالی که فعالیت انجام داده کلاً ۳۰.۰۰۰ صندوق برایش ساخته شده است. اگر همین رقم را ضرب و تقسیم کنید، درمی‌یابید که هر صندوق حدود دو میلیون دلار گذاشته است. کاربران خرد دو میلیون دلار در جایی نمی‌گذاشتند. شاید ۵۰۰ یا ۱۰۰۰ دلار وام بخواهند! ازآنجاکه این شبکه بر بستر اتریوم درست شده، هزینه وام‌گیری بسیار سنگین است. تصمیمات این شبکه به عهده حاکمیت است و تصمیمات زیادی از سمت آن اخذ می‌شود. آنها در سال جدید می‌خواهند یک‌سری تصمیمات را با ساب‌دائوها اجرایی کنند و برای حاکمیت خودشان ابزار هوش مصنوعی بگذارند و برای کسانی که توکن میکر را دارند، مشوق بگذارند که در تصمیمات غیرمتمرکز سهم بیشتری را به خود اختصاص دهند.»
مقدم در ادامه تأکید کرد که میکر دائو از شما می‌خواهد مقداری اتر بگذارید و دای بگیرید. در سال جدید برنامه‌های مختلفی ازجمله «اسپارک‌لند» را دارد. برنامه دیگر این است که در سال جدید به‌عنوان Collateral وارد real-world asset شود.
او افزود: «هنگامی که دارایی به‌عنوان Collateral در یک پلتفرم قرار گیرد تحول مهمی به شمار می‌رود. در حال حاضر ۴۰ درصد از دای‌های میت‌شده بر اساس وثایقی است که از طریق real-world asset گذاشته می‌شود؛ مثلاً در حوزه اوراق هم وارد شده و در سال جدید سعی دارد با ورود به بزرگ‌ترین مارکت دنیا که خارج از کریپتو مارکت است، استفاده کریپتوکارنسی را خیلی بیشتر کند؛ پیش‌بینی این است که بتواند با این روش تا ۱۰۰ برابر سهم بازار کنونی را بگیرد. همان‌طور که گفته شد، آوه نسبت به میکر این ویژگی را دارد که روی چین‌های مختلف می‌توانید هر چیزی را بگذارید و هر چیزی را وام بگیرید. میکر دائو برای اینکه در این بخش هم رقابت کند که به‌جای رقابت بهتر است بگویم همکاری، چون آنها لیکوئیدیتی‌هایشان را در یک‌جا با هم می‌گذارند، آمده و اسپارک‌لند را بالا آورده و لایسنس یک فورک از ورژن سه آوه را خریده و استفاده می‌کند. این دو پلتفرم که بزرگ‌ترین پلتفرم‌های دیفای هستند، لیکوئیدیتی‌هایشان را داخل هم می‌چرخانند و بدین ترتیب میکر دائو توانسته در مدت‌زمان کوتاهی یک میلیارد دلار لیکوئیدیتی را قفل کند.»
مزایا و معایب LUSD
مقدم در بخش دیگری از صحبت‌های خود به LUSD پرداخت که یکی دیگر از بسترهای متمرکز over-collaterals است. او در این زمینه گفت: «این بستر ایرادهایی دارد و به همین دلیل سهم آن از بازار بسیار کم شده، ولی مزایای جذابی نیز نشان می‌دهد. یکی از ایرادهای آن این است که فقط وثیقه اتریوم را قبول می‌کند، ولی مزیت جالبش این است که تک‌تک انواع LUSD در آنجا قابل بازخرید هستند. حتی اگر صندوقی نداشته باشید، می‌توانید LUSD را به پلتفرم پس بدهید و معادل هر LUSD یک دلار بگیرید، ولی دلار را از کجا می‌آورد؟ از تمام صندوق‌ها اتریوم به نسبت موردنیاز برمی‌دارد و دارایی شما را نقد می‌کند. بدین ترتیب، افرادی که صندوق دارند، وامشان در معرض ریسک قرار می‌گیرد و به همین دلیل در حال حاضر اقبال کمتری به آن صورت می‌گیرد.»
مقدم به‌عنوان‌مثال آخر به فرکس پرداخت و گفت: «فرکس تنها استیبل‌کوین under-collaterals است. تمام قبلی‌ها over-collaterals بودند. بخش اعظم وثیقه‌ها در اینجا USDC است. در واقع می‌توان فرکس را رهبر USDC دانست و حالا با مکانیسم fractionality که اگر درباره آن بخوانید برایتان خیلی جذاب خواهد بود، سرویس تازه‌ای ارائه می‌دهد.»
مدیر اجرایی زربان در پایان بیان کرد: «زربان نیز به‌عنوان پلتفرم دیفای کشور آمده که تلفیقی از میکر دائو و آوه را با هم ارائه دهد تا ایرادهایی که هر کدام از آنها نسبت به دیگری می‌خواستند پوشش دهند را از ابتدا برطرف کند و نخستین پلتفرم وام‌دهی در بستر بلاکچین را بسازد. ما تا سقف یک ونیم میلیارد تومان به هر کس که بخواهد وام پرداخت می‌کنیم.»
راه پرداخت – رسانه فناوری‌های مالی ایران
ثبت دیدگاه