مهریه، از دیرباز به‌عنوان یکی از مسائل حقوقی و اجتماعی مهم در ازدواج‌های ایرانی مطرح بوده است. در دهه‌های اخیر، تعیین مهریه‌های سنگین و افزایش قیمت سکه مشکلات زیادی را در پی داشته است. بسیاری از مردان به دلیل ناتوانی در پرداخت مهریه، به زندان افتاده‌اند و این موضوع چالش‌های فراوانی برای نظام قضایی کشور ایجاد کرده است. نمایندگان مجلس از سال ۱۳۹۹ به‌دنبال اصلاح این قانون بودند تا شرایطی ایجاد کنند که هم مهریه منطقی‌تر باشد و هم مشکلات حقوقی و اجتماعی ناشی از آن کاهش یابد.
بر اساس اصلاحات جدید، برای مهریه‌های بالای ۱۴ سکه، حق ثبت تعیین شده است؛ به‌طوری‌که برای مهریه‌های بین ۱۴ تا ۱۰۰ سکه، ۰.۴ درصد از قیمت سکه‌ها و برای مهریه‌های بالاتر تا ۲۰۰ سکه، ۲ درصد از قیمت سکه‌ها به‌عنوان حق ثبت در نظر گرفته می‌شود.
پیشینه و قوانین قبلی مهریه
پیش از این، مردان در صورت عدم توانایی در پرداخت مهریه، با مشکلات قضایی و احتمال زندان مواجه می‌شدند. بر اساس قانون قبلی، سقف ۱۱۰ سکه برای پرداخت مهریه تعیین شده بود و در صورت ناتوانی مرد در پرداخت، امکان رسیدگی به وضعیت مالی او وجود داشت. این قانون اگرچه برخی از مشکلات را حل کرد، اما با افزایش قیمت سکه و فشار تورمی، درخواست‌ها برای تغییر مجدد قوانین شدت گرفت.
ورود هوش مصنوعی به روند دادرسی مهریه
یکی از پیشنهادات مهم در اصلاحات جدید، بهره‌گیری از هوش مصنوعی برای تسریع فرایند دادرسی مهریه است. ابوالفضل ابوترابی، نماینده مجلس، در مصاحبه‌ای اعلام کرد: «در حال حاضر فرایند دادرسی برای مهریه ممکن است تا سه سال طول بکشد. ما در تلاش هستیم که با استفاده از هوش مصنوعی، این فرایند را کوتاه کرده و به‌صورت آنلاین اجرا کنیم.»
بر اساس این اصلاحیه، قرار است مردان ظرف مدت ۱۰ روز پس از درخواست زن، دلایل خود را برای عدم پرداخت مهریه ارائه دهند یا مهریه را پرداخت کنند.
کنترل تورم و تعدیل اقساط مهریه
یکی دیگر از مسائل مهم، اثر تورم بر افزایش قیمت سکه و سنگین‌تر شدن اقساط مهریه است. در اصلاحیه جدید، ابوترابی توضیح داد که رئیس قوه قضاییه می‌تواند بر اساس تورم سالانه، بخشنامه‌ای را صادر کند که اقساط مهریه را تعدیل کند. این اقدام با هدف کاهش تعداد پرونده‌های قضایی و کاستن از فشار بر مردانی که توانایی پرداخت مهریه را ندارند، انجام می‌شود.
حق ثبت مهریه‌های سنگین
مهم‌ترین بخش از اصلاحیه مهریه، مربوط به دریافت حق ثبت برای مهریه‌های بالای ۱۴ سکه است. ابوترابی در این‌باره گفت: «برای مهریه‌های بین ۱۴ تا ۱۰۰ سکه، ۰.۴ درصد از قیمت سکه‌ها و برای مهریه‌های بالاتر تا ۲۰۰ سکه، ۲ درصد از قیمت سکه‌ها به‌عنوان حق ثبت در نظر گرفته شده است. همچنین، برای مهریه‌های بالای ۲۰۰ سکه، ۱۵ درصد قیمت سکه‌ها مشمول این هزینه خواهد شد.»
تعیین بازه زمانی ۹ ماهه برای عسر و حرج زنان
همچنین در اصلاحیه جدید، بازه زمانی ۹ ماهه برای تعیین عسر و حرج زنان در درخواست طلاق مشخص شده است. به‌گفته ابوترابی، این زمان به زنان امکان می‌دهد که در صورت وجود مشقت و سختی در زندگی، بتوانند درخواست طلاق خود را به‌صورت سریع‌تر و کارآمدتر پیگیری کنند. این اقدام در جهت هماهنگ‌سازی تصمیمات قضات و کاهش تفاوت‌های قضایی در این زمینه است.
با توجه به مشکلات عدیده‌ای که در سال‌های اخیر از ناحیه مهریه‌های سنگین و افزایش قیمت سکه پدید آمده، اصلاح قانون مهریه از جمله مهم‌ترین اولویت‌های مجلس یازدهم و دوازدهم بوده است. با اصلاحات جدید، علاوه بر کوتاه شدن زمان دادرسی، نظام مالیاتی برای مهریه‌های سنگین ایجاد می‌شود که از تعیین مهریه‌های غیرمنطقی جلوگیری می‌کند و به نوعی بازار مهریه را کنترل می‌کند. این اقدامات، در کنار تعدیل اقساط مهریه بر اساس تورم، گامی مهم در بهبود سیستم حقوقی و کاهش مشکلات ناشی از مهریه‌های سنگین است.
ثبت دیدگاه