کنگره موبایل ایران از ۲۶ شهریورماه آغاز به کار کرده و تا ۳۰ شهریورماه ادامه دارد؛ کنگره‌ای که در مرکز دائمی نمایشگاهی «ایران‌مال» در حال برگزاری است و از آن با عنوان تنها رویداد اکوسیستم موبایل کشور نام می‌برند. کنگره‌ای که با هدف همگرایی تمام بازیگران این اکوسیستم، فرصتی برای بازتعریف اهداف و برنامه‌های توسعه اقتصاد دیجیتال کشور خواهد بود. در این رویداد ۲۲ میزگرد تخصصی و ۱۴ سخنرانی برنامه‌ریزی شده که قرار است با موضوعات اقتصاد دیجیتال، تولید، واردات و خدمات پس از فروش موبایل، تجارت الکترونیکی، لجستیک، آموزش، فین‌تک، لندتک، رمزارز و بلاکچین، هوش مصنوعی، پلتفرم‌ها، بازی، شبکه‌های اجتماعی، بازاریابی و تبلیغات، بانوان کارآفرین، گردشگری، سلامت و نوآوری، فرصت مطالبه‌گری را برای بخش خصوصی فراهم کند. «از فین‌تک تا نئوبانک» عنوان یکی از میزگرد‌های این کنگره بود که با حضور رضا قربانی، مدیرعامل کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار؛ مسعود وکیلی‌نیا، مدیرعامل ارتباط فردا؛ حسام مقصودلو، عضو هیئت‌مدیره تفتا؛ مهدی مرادیان، مدیرعامل جیبی‌مو و پیام محسنی، نایب‌رئیس انجمن تولیدکنندگان نرم‌افزار موبایل و تسهیلگری میثم سلیمانی، مدیر محتوای راه‌کار در ۲۸ شهریورماه برگزار شد. در ادامه مروری بر صحبت‌های شرکت‌کنندگان این میزگرد خواهیم داشت.
همه ما یک موبایل‌بانک داریم
میثم سلیمانی، مدیر محتوای رسانه‌های راه‌کار، تسهیلگر این میزگرد بود و در مقدمه‌ای توضیح داد: «امروز موبایل و کاربردهایش در فین‌تک بر کسی پوشیده نیست و همه ما حداقل یک موبایل‌بانک و نئوبانک در موبایل‌هایمان داریم و برای هر کار کوچک و بزرگی به بانک مراجعه نمی‌کنیم. این میزگرد با هدف پرداختن به همین موضوع طراحی شده است. باید به این نکته توجه کرد که موبایل می‌تواند کارکردهای بیشتری، هم در فین‌تک و هم در زندگی روزمره مردم، داشته باشد.»
امروز بزرگ‌ترین بانک‌های دنیا، بانک نیستند
مسعود وکیلی‌نیا، مدیرعامل ارتباط فردا، اولین سخنران این پنل بود که درباره روندهای حاکم در ایران و جهان صحبت کرد: «من زمانی در صنعت تلکام مشغول به کار بودم. تا چند دهه قبل اپراتورها یگانه فخر حوزه ارتباطات بودند، اما وقتی موبایل‌های هوشمند و اینترنت پرسرعت آمدند، این روند هم فروکش کرد و OTTها بازیگر اصلی حوزه ارتباطات و بازار شدند. امروز بزرگ‌ترین بانک‌های دنیا، بانک نیستند و گوگل‌پی، اپل‌پی و مانند آنها بیشترین کاربر را دارند. فناوری روندهای خود را دارد؛ روندهایی که بین‌المللی‌اند و نمی‌توان مانع آنها شد. اما این سؤال پیش می‌آید که صنعت تلکام و پرداخت در ایران با یکدیگر همکاری‌های سازنده‌ای داشته‌اند یا نه. ما در وهله اول پرداخت‌سازها و در وهله دوم نئوبانک‌ها را داریم و رگولاتور به آنها اجازه نوآوری نمی‌دهد. برای مثال «آبانک» مجبور است منحصر به بانک آینده بماند و پورتفوی خودش را بسازد. با این حال، «روبیکا» امروز یکی از بزرگ‌ترین OTTهای کشور است یا «ایرانسل» یکی از سهامداران اصلی اسنپ است و نمی‌توان چنین دستاوردهایی را نادیده گرفت.»
او اضافه کرد: «ما مشتریان زیادی داریم که از سمت آبانک مشتری بانک آینده شدهاند که نشان می‌دهد نئوبانک‌ها با استقبال نسل زد مواجه شدهاند و این نسل خدمات را به‌صورت موبایلی می‌خواهد. علاوه‌بر این، نئوبانک‌ها می‌توانند برای بانک‌ها مشتری جذب کنند.»
۳۰ درصد از مشتریان بانک‌های بزرگ را فضاهای دیجیتال جذب می‌کنند
حسام مقصودلو، عضو هیئت‌مدیره تفتا درباره این موضوع صحبت کرد که خود موبایل چقدر توانسته به جذب کاربر برای بانک‌ها کمک کند: «بانک‌ها یا به شیوه سنتی پیش می‌روند یا به شیوه مدرن. بانک‌های سنتی در برابر پذیرش نوآوری مقاومت می‌کنند و جالب است که مشتری‌های بزرگ و بهتری هم دارند، اما بانک‌های مدرن و خصوصی که از دهه هشتاد شمسی به بعد ایجاد شدهاند، چون از اول با موبایل‌بنکینگ بالا آمده‌اند، مشتریان موبایلی و آنلاین بیشتری دارند. با این حال، می‌توان این‌طور تخمین زد که حدود ۳۰ درصد از مشتریان بانک‌های بزرگ و سنتی نیز از فضای دیجیتال تأمین می‌شوند. بانک تجارت تا امروز یک میلیون و پانصد هزار کاربر را با «باجت» به دست آورده که اهمیت وجود نئوبانک‌ها را نشان می‌دهد. ما از جایی به بعد باید بتوانیم تمام سرویس‌ها را روی یک موبایل پیاده کنیم و فقط در احراز هویت دیجیتال و کارت دادن به مشتری نمانیم. این موضوع که یک بانک چقدر از نئوبانک خودش مشتری جذب می‌کند، کاملاً به این نکته بستگی دارد که چقدر می‌کوشد از تعداد مشتریان حضوری‌اش بکاهد و به تعداد مشتریان مجازی و دیجیتالش بیفزاید.»
نسل زد همه‌چیز را روی موبایل می‌خواهد
مهدی مرادیان، مدیرعامل جیبی‌مو، در ادامه درباره کار کردن نظام بانکی روی ابزارهای پرداخت جدید صحبت کرد: «ما در ایران با شکست پروژه کیف پول الکترونیکی روبه‌رو شده‌ایم. اپراتورهایی مثل ایرانسل در دهه نود تلاش کردند پرداخت NFC را آغاز کنند، اما اکوسیستمی شکل نگرفت و در نهایت شاهد پروژه‌هایی مثل «کارت شهروندی» بودیم که با استقبال مردم همراه نبود. مدل‌ها باید تغییر کنند و فضا برای فین‌تک‌ها باز شود. با برخوردهای سلبی نمی‌توان کاری کرد. این روزها هم که با بحث توکنایز روبه‌روییم و بانک مرکزی هم روی ریال دیجیتال تمرکز کرده است. نسل زد، موبایل‌اولی است و همه‌چیز را روی موبایل می‌خواهد؛ پس باید سرویس‌هایمان را متناسب با نیازها و خواست این نسل طراحی کنیم.»
۵۰ درصد از تراکنش‌های دنیا به‌صورت NFC است
مقصودلو با تأکید بر صحبت‌های مرادیان افزود: «الان گوگل، سامسونگ، اپل، شیائومی و سایر کمپانی‌های موبایل کیف پول‌های الکترونیکی خود را دارند که تمام کارت‌های بانکی و حتی کارت متروی افراد روی آن تعریف می‌شود. ما چنین چیزی نداریم که یک دلیلش هم تحریم است. «کهربا» در این راستا اقدام خوبی بوده است. ایران‌کیش روی NFC اصولی کار کرده و به نظرم اتفاق‌های خوبی خواهد افتاد. هم‌اکنون ۵۰ درصد از تراکنش‌های جهان به‌صورت NFC است و از مگنت به سمت NFC رفته‌اند. این تغییر جهت را در ایران جدی نگرفته‌اند.»
کارگزاری‌های بازار سرمایه بخشی از مشکل بازار را حل کرده بودند
پیام
محسنی، نایب‌رئیس انجمن تولیدکنندگان نرم‌افزار موبایل، در ادامه بیان کرد: «ما باید در کنار مفهوم نئوبانک به نئوبروکرها نیز توجه کنیم. کارگزاری‌های بازار سرمایه بخشی از مشکل بازار را حل کرده بودند که با ابلاغیه بانک مرکزی روبه‌رو شدند و فعلا‍‍‍‍‍ً نمی‌توانند کار کنند. کیف پول بازار سرمایه به درد آنهایی می‌خورد که نمی‌خواستند مستقیم وارد بازار سرمایه شوند. پول این افراد سرمایه زیادی را در این بازار به گردش درمی‌آورد و حضور بانک‌ها در کنار کارگزاری‌ها کیف پول‌ها را به ابزارهای پرداخت نیز تبدیل می‌کرد.»
او در ادامه اظهار کرد: «اگر شرکت‌‌های موبایل در کشور ما شرکت مادر داشته باشند، در اینجا هم سرویس پرداختشان را فعال می‌کنند، اما چون ما در وضعیت تحریم قرار داریم چنین اتفاقی نمی‌افتد؛ ما از بازار جهانی جدا افتاده‌ایم.»
هدف اصلی فناوری را فراموش نکنیم
رضا قربانی، مدیرعامل راه‌کار، درباره اولین نئوبانک جهان صحبت کرد و گفت که نباید از هدف اصلی‌مان که راحت‌تر کردن انجام امور برای مردم است، دور شویم: «اولین نئوبانک جهان را بانک ملی اسکاتلند در سال ۱۹۶۴ ایجاد کرد؛ یک ماشین حمل پول به روستاهای دورافتاده! ما این روزها آن‌قدر فناوری‌زده شده‌ایم که یادمان رفته فناوری آمده تا دسترسی عموم را افزایش دهد. موبایل‌بانک‌ها آمده‌اند تا همین کار را بکنند. مثل انتخابات که صندوق را می‌برند تا آنهایی که امکان حضور در فضاهای فیزیکی را ندارند، در محل خود رأی بدهند. من نمی‌خواهم وارد این بازی شوم که بگویم رگولاتور نمی‌فهمد، نئوبانک‌ها را مسخره کنم که کارت عمودی می‌دهند و غیره. کارت عمودی نوآوری است. همین که برای هر کاری به بانک مراجعه نمی‌کنیم، نوآوری است. اینها را ببینیم. بانک مرکزی نئوبانک‌ها را محدود می‌کند، بله درست است. اما به این معنا نیست که ما باید نگاه اکوسیستمی‌مان را از دست بدهیم و همه‌چیز را رها کنیم. کارهایی انجام شده و بهتر هم می‌شود.»
او افزود: «ما باید به جای تمرکز بر ترافیک، روی ارائه سرویس تمرکز کنیم و این را بدانیم که مثلاً موبایل به مخابرات محدود نمی‌شود. امروز مخابرات ورشکسته است و حرفی برای گفتن ندارد. باید روی اثرگذاری کار کرد تا بهره‌وری. فین‌تک‌ها بعد از بحران سال ۲۰۰۷ ایجاد شدند و این اتفاق بزرگی است. ما فکر می‌کردیم با تمام شدن بانک روبه‌روییم، اما نئوبانک و لندتک خلق شدند.»
توسعه کیف پول الکترونیکی در گرو توسعه فرهنگ
وکیلی‌نیا در ادامه گفت: «آیین‌نامه‌های رگولاتورها فضای نوآوری را تقویت نمی‌کنند. علاوه‌بر این، با استقبال مردم از ابزارهای جدید هم روبه‌رو نیستیم و تا فرهنگ استفاده از ابزارها برساخت نشود، ابزاری مثل کیف پول هم فراگیر نمی‌شود. با این حال، کهربا و ریال دیجیتال ما را به آینده امیدوار می‌کنند.»
ما کمتر آسیایی هستیم
مقصودلو نیز اظهار کرد: «پاریس، آمستردام، برلین، استانبول و دبی الگوهای ما در توسعه بوده‌اند و ما بیشتر از اینکه برآیند آسیا باشیم، برآیند اینها بوده‌ایم.»
قربانی در پایان، راه‌حل برون‌رفت از وضعیت فعلی را تمرکز روی راه‌های محلی-جهانی دانست و مرادیان نیز از اهمیت گسترش نگاه اکوسیستمی گفت: «فرهنگ مدیریتی ما انحصار ایجاد کرده و فضا را از حالت اکوسیستمی خارج می‌کند؛ یعنی اگر محصول یا سرویسی هم ایجاد می‌کند به دنبال انحصار است نه تولید سرویس و این رویکرد باید عوض شود.»
ثبت دیدگاه