پنج نکته شگفت‌آور هوش مصنوعی و فناوری‌های در حال ظهور

علیرضا ماهیار، مدیرعامل شرکت ملی انفورماتیک / یکی از کلیدی‌ترین محورهای مجمع اخیر جهانی اقتصاد در داووس سوئیس، موضوع هوش مصنوعی و چگونگی تنظیم قوانین و مقررات مربوط به آن بود. برخلاف هیاهوی بسیاری که درباره این موضوع وجود دارد، بحث‌های انجام‌شده درباره این فناوری و سایر فناوری‌های نوظهور، حکایت از یک همگرایی قابل‌ توجه در بین دیدگاه‌های سران کشورها دارد.

بیش از ۵۰ سال است که در ماه ژانویه و هم‌زمان با آغاز سال جدید میلادی، سران کشورهای مختلف جهان به همراه رؤسای شرکت‌های بزرگ چندملیتی در شهر داووس سوئیس حاضر شده و در مجمع جهانی اقتصاد شرکت می‌کنند. این نشست محل بحث و گفت‌وگو درباره مسائل مهم جهانی است و امسال در کنار چالش‌هایی مانند حمله رژیم صهیونیستی به غزه، جنگ اوکراین، تغییرات اقلیمی و امنیت غذایی، موضوع مهم تنظیم‌گری هوش مصنوعی و نحوه مواجهه با فناوری‌های در حال ظهور هم یکی از محورهای اصلی به شمار می‌رفت.

موضوع‌ محوری گفت‌وگوی سران کشورها و مدیران شرکت‌های فناوری، درباره استفاده از هوش مصنوعی و تنظیم‌گری آن و ارتباط این فناوری با سایر فناوری‌های در حال ظهور بود.

در قلب گفت‌وگو درباره هوش مصنوعی در داووس ۲۰۲۴، این آگاهی فزاینده وجود داشت که نباید درباره آینده این فناوری دیدگاهی افراطی وجود داشته باشد؛ هرچند تمامی بحث‌ها به‌تنهایی درباره هوش مصنوعی نبود.

همگرایی مهم در دیدگاه‌ها، از این موضوع مهم ناشی می‌شد که دولتمردان و مدیران کسب‌وکارها به درک دقیق‌تری از ضرورت حکمرانی و تنظیم مقررات برای فناوری‌های نوین به‌ویژه هوش مصنوعی دست یافته‌اند.

رهبران فناوری نیز به این توافق رسیدند که گرچه ممکن است اختلالی درباره تطبیق وجود داشته باشد، اما در حال حاضر باید تمرکز روی یک رویکرد آگاهانه و تعهدی تزلزل‌ناپذیر برای اولویت قرار دادن مردم در هر فرایند دگرگون‌کننده باشد.

پنج نکته مهم درباره بحث‌های جدی انجام‌شده در داووس ۲۰۲۴ در خصوص درک واقعی فناوری‌های در حال ظهور و مراحل بعدی را باید مدنظر قرار داد.

بخش بزرگی از دنیا همچنان آنالوگ است

هرچند معمولاً در مدت‌زمانی که ما در برابر صفحات نمایش خود می‌گذاریم از یاد می‌بریم که در دنیایی فیزیکی در حال زندگی هستیم که گهگاه با دیجیتال در تعامل است، اما افزایش مقیاس این ارتباطات به سطحی که اساساً نحوه زندگی و کار ما را تغییر دهد، یک فرایند پیچیده و زمان‌بر است.

این درک که همه‌چیز را نمی‌توان فوراً و به طور یکپارچه با فناوری‌های همتای آن جایگزین کرد، روایت‌های ساده‌تر را به چالش می‌کشد. به همین ترتیب در بین فناوری‌ها، دسترسی عادلانه همچنان یک چالش است. اتحاد EDISON، انجمن بازیگرانی از مخابرات و صنعت اطلاعات، ارتباطات و فناوری گسترده‌تر را گرد هم آورده تا سرمایه‌گذاری در مشارکت دیجیتالی را با بازیگران مراقبت‌های بهداشتی، خدمات مالی، آموزش‌وپرورش و جامعه تقویت کند.

(اتحاد ادیسون چیست؟ در سال ۲۰۲۱ و هم‌زمان با شیوع گسترده کووید-۱۹، مشخص شد که دسترسی به فناوری در سطح جهانی با یک شکاف جدی روبه‌روست و بیش از ۲.۹ میلیون نفر آفلاین هستند. این اتحاد برای ازبین‌بردن این شکاف و تسهیل دسترسی به بخش‌های مهم اقتصادی تشکیل شد.)

اتحاد ادیسون در داووس ۲۰۲۴ اعلام کرد که این اتحاد به پیشرفت چشمگیری در کاهش شکاف دیجیتالی دست‌ یافته؛ بهنحوی‌ که تا ژانویه ۲۰۲۴ (دی – بهمن ۱۴۰۲)، این اتحاد زندگی ۷۸۴ میلیون نفر در ۱۲۷ کشور جهان را از طریق ۳۲۰ ابتکار فناورانه بهبود بخشیده است. این رقم ۷۵ درصد بیشتر از هدف تعیین‌شده برای سال ۲۰۲۵ این اتحاد بود.

باید برای اقتصاد کوانتومی آینده آماده شویم

درحالی‌که ما از محاسبات کوانتومی به‌عنوان یک فناوری در حال ظهور یاد می‌کنیم، بسیاری از برنامه‌های کاربردی اقتصاد کوانتومی در سنجش، ناوبری و ارتباطات از قبل عملیاتی شده‌اند. می‌توان انتظار داشت که اقتصاد کوانتومی حداکثر تا سال ۲۰۳۰ مانند روش‌های هوش مصنوعی بر اقتصاد جهانی تأثیر بگذارد. کسب‌وکارها و دولت‌ها از هم‌اکنون می‌توانند برای اطمینان از در اختیار داشتن نیروی کار ماهر و بین‌رشته‌ای روی این فناوری سرمایه‌گذاری کنند.

فناوری فضایی برای سیاره زمین حیاتی است

چهار خطر بزرگ جهانی در ۱۰ سال آینده مربوط به تغییرات اقلیمی است. برای مقابله با این خطرات می‌توان از فناوری‌های انقلاب صنعتی چهارم استفاده کرد؛ به‌ویژه آنهایی که نقش مهمی در فناوری فضایی دارند. ویلیام مارشال، یکی از بنیان‌گذاران شرکت Planet Labs PBC شرح داد که چگونه سیستم‌های تصویربرداری از زمین، داده‌های انقلابی را تولید می‌کنند که ما را قادر می‌سازد به یک اقتصاد پایدار دست یابیم.

کاربردهای ناوبری‌های فضایی از ردیابی جنگل‌زدایی تا پیش‌بینی و پاسخ به بلایای طبیعی را شامل می‌شود. افزودن هوش مصنوعی به این فناوری، این قابلیت‌ها را توسعه داده و امکان شبیه‌سازی سناریوهای آینده را برای ما فراهم می‌سازد. جوزف اشباکر، مدیرکل آژانس فضایی اروپا در یکی از نشست‌ها اظهار داشت: «ما می‌توانیم هوش مصنوعی را با مدل‌های سیستم زمین و محاسبات با عملکرد بالا برای شبیه‌سازی موقعیت‌های خاص و خطرات اقلیمی ترکیب کنیم.»

همچنین در داووس ۲۰۲۴، بحثی در مورد پایداری در خود فضا وجود داشت، زیرا انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۱.۷ میلیون ماهواره در فضا حضور داشته باشند. خوشبختانه، چهارچوب‌ها و آژانس‌هایی مانند اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) در مدیریت امور در فضا مؤثر بوده‌اند.

هوش مصنوعی کمک می‌کند انسانیت خود را در اولویت قرار دهیم

هوش مصنوعی مسیرهای جدیدی برای آموزش و خدمات عمومی ایجاد کرده است. سم آلتمن، مدیر اجرایی OpenAI می‌گوید: «هوش مصنوعی به انسان‌ها اجازه می‌دهد به ابزارهای بهتر و قابلیت‌های بیشتری نسبت به گذشته دسترسی داشته باشند.»

با آگاهی از اینکه مراقبت‌های بهداشتی برای زنان می‌تواند تا سال ۲۰۵۰، یک تریلیون دلار به اقتصاد جهانی کمک کند، ابتکاری تأثیرگذار برای سلامت زنان در داووس ۲۰۲۴ آغاز شد.

استفاده متحول‌کننده از هوش مصنوعی در سناریوهای مختلف مراقبت‌های بهداشتی که در آن هوش مصنوعی به افزایش کارایی‌ها منجر می‌شود، تعاملات همدلانه بین متخصصان پزشکی و بیماران را تسهیل خواهد کرد. ظرفیت‌های بسیاری برای راه‌حل‌های شخصی‌تر نیز وجود دارد؛ به‌ویژه اگر هوش مصنوعی با سایر فناوری‌ها مانند کوانتوم ترکیب شود.

گفت‌وگوی مستمر مزایایی به همراه خواهد داشت

در داووس ۲۰۲۴ نیاز به تفاوت‌های ظریف فراتر از روایت‌های قطبی، موضوعی فراگیر بود، زیرا رهبران خواستار گفت‌وگوهای سنجیده، متفکرانه و جامع بودند که تعامل پیچیده بین فناوری، حکومت و رفاه اجتماعی را در بر بگیرد.

تنها حکمرانی هماهنگ می‌تواند تضمین کند که هوش مصنوعی مزایایی را به طور فراگیر و اخلاقی به‌ویژه در زمان تشدید بی‌ثباتی ژئوپلیتیک ارائه خواهد کرد.

عزم قابل‌ توجهی بین سران کشورها و شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در داووس ۲۰۲۴، در حصول اطمینان از اینکه فناوری‌های نوین توانایی‌های ما را برای مهار و رسیدگی به برخی از مهم‌ترین چالش‌های حال حاضر جهان مانند تغییرات اقلیمی و نابرابری‌های دیجیتال افزایش می‌دهند، وجود داشت.

البته در «نشست اتحاد مدیریت هوش مصنوعی» از سه نشریه جدید رونمایی شد که می‌تواند سیاست‌گذاران و رهبران تجاری را درباره حکمرانی مسئولانه و عادلانه هوش مصنوعی از طریق توسعه و کاربرد این فناوری راهنمایی کند. باتوجه‌به سرعت پیشرفت‌های فناوری، کلید دستیابی به این امر گفت‌وگوهای مستمر عمومی و خصوصی خواهد بود. مفهوم «حکومت چابک» و یک گفت‌وگوی مستمر و سازگار که با فناوری تکامل پیدا می‌کند، بسیار مهم خواهد بود.

برای مواجهه با این چالش، مرکز انقلاب صنعتی چهارم به گسترش کار خود ادامه خواهد داد. در سال ۲۰۲۴، این مرکز تفاهم‌نامه‌ای برای راه‌اندازی یک مرکز در اوکراین، سه مرکز در آلمان، قطر و ویتنام امضا کرد. این قراردادهای مشترک گامی مهم به سمت همکاری جهانی خواهد بود.

راه پرداخت – رسانه فناوری‌های مالی ایران