مدیریت خدمات فناوری اطلاعات (ITSM) به یک جزء اساسی در مدیریت و ارائه خدمات فناوری اطلاعات در بخش بانکداری در سراسر جهان تبدیل شده است. در عصری که تحول دیجیتال به یک ضرورت تبدیل شده است، بخش بانکداری به‌منظور بهبود تجربیات مشتری، تراکنش‌های ایمن و پایبندی به مقررات انطباق به شدت به سیستم‌های فناوری اطلاعات متکی است.
چارچوب‌های ITSM، مانند ITIL و COBIT در تضمین ارائه کارآمد خدمات فناوری اطلاعات در سراسر سازمان‌ها مؤثر بوده‌اند.
بررسی اجمالی ITSM در بانکداری جهانی
به گزارش روابط عمومی داناپرداز، در بخش بانکداری جهانی، نرم افزار ITSM نقش مهمی در مدیریت زیرساخت فناوری اطلاعات ایفا کرده و تضمین می‌کند که خدمات به طور مداوم، ایمن و مطابق با الزامات نظارتی ارائه می‌شود. چارچوب‌های کلیدی ITSM مانند ITIL ،ISO/IEC 20000 و COBIT توسط بانک‌ها برای تسهیل عملیات و ارتقای حاکمیت فناوری اطلاعات اتخاذ شده‌اند.
پذیرش ITSM در سطح جهانی بانک‌ها را قادر می‌سازد:
- کارایی عملیاتی را از طریق اتوماسیون و مدیریت خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی افزایش دهند.
- با کاهش زمان توقف خدمات و اطمینان از زمان پاسخگویی سریع‌تر به رخدادها، تجربه مشتری را بهبود دهند.
- خطرات امنیتی را به‌ویژه باتوجه‌به نگرانی‌های فزاینده امنیت سایبری و نیاز به رعایت مقرراتی مانند مقررات حفاظت از داده‌های عمومی (GDPR) و استاندارد امنیت پرداخت کارتی کاهش دهند.
- علاوه بر این، ظهور تحول دیجیتال در بانکداری، نوآوری‌های فین‌تکی را معرفی کرده است که به چارچوب‌های قوی ITSM نیازمند هستند. فناوری‌هایی مانند پردازش ابری، هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی در فرایندهای ITSM در سطح کلی ادغام شده‌اند و این امکان را به بانک‌ها می‌دهند که خدمات خود را به طور کارآمد مقیاس‌بندی کنند و تجربیات شخصی و ایمن را به مشتریان ارائه دهند.
ITSM در بانکداری ایران
بخش بانکداری در ایران به دلیل عوامل سیاسی و اقتصادی، به‌ویژه تحریم‌های بین‌المللی، روند پذیرش کندتری را نسبت به شیوه‌های جهانی پیاده‌سازی ITSM شاهد است. باوجوپ این چالش‌ها، اهمیت ITSM به کمک چارچوب‌ها و ابزارهای محلی که برای اطمینان از انطباق با مقررات منطقه‌ای و بهبود ارائه خدمات در چارچوب محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها توسعه یافته‌اند افزایش پیدا کرده است.
ویژگی‌های کلیدی ITSM در بخش بانکداری ایران عبارت‌اند از:
چارچوب‌ها و شیوه‌های محلی: برخلاف اتکای جهانی به استانداردهای ITIL و چارچوب ISMS، بانکداری ایران چارچوب‌های توسعه‌یافته محلی یا منطقه‌ای را برای مدیریت خدمات فناوری اطلاعات به کار می‌برد.
دسترسی محدود به فناوری‌های جهانی: تحریم‌ها دسترسی ایران را به بسیاری از پلتفرم‌ها و فروشندگان فناوری بین‌المللی محدود کرده است. در نتیجه، بانک‌های ایرانی برای نیازهای ITSM خود به راه‌حل‌های داخلی یا منطقه‌ای متکی هستند.
مقررات دولتی: دولت ایران نقش مهمی در تنظیم مقررات بانکداری ایفا می‌کند که به‌ویژه در شیوه‌های پیاده‌سازی ITSM قابل مشاهده است. در حالی که بانک‌های ایرانی در پذیرش استانداردهای جهانی با محدودیت‌های مواجه هستند، بخش فین‌تک کشور رشد کرده است و راه‌حل‌های بانکداری دیجیتال را تقویت می‌کند که به شدت بر چارچوب‌های قوی مدیریت خدمات فناوری اطلاعات متکی هستند. البته این راه‌حل‌ها با محدودیت‌های محلی نیز مواجه هستند.
مقایسه بین شیوه‌های ITSM در ایران و جهان
چارچوب‌ها و استانداردها: در سطح جهانی، بانک‌ها معمولا چارچوب‌های ITIL، ISO/IEC 20000 و همچنین چارچوب COBIT را برای اطمینان از ITSM مؤثر اتخاذ می‌کنند. این استانداردها بر اهمیت خدمات مشتری محور، امنیت و بهبود فرایند تاکید دارند. در مقابل، بانک‌های ایرانی به دلیل محدودیت‌های انتقال فناوری بین‌المللی و دسترسی به گواهی‌های جهانی ITSM مجبور به اصلاح و اجرای چارچوب‌های منطقه‌ای خاص شده‌اند. در حالی که برخی از بانک‌ها ممکن است هنوز هم از مؤلفه‌های استانداردهای جهانی استفاده کنند، پیاده‌سازی کامل آن به دلیل شرایط سیاسی و اقتصادی به ندرت اتفاق می‌افتد.
زیرساخت‌های فناوری: بانک‌های جهانی از ابزارهای پیشرفته ITSM استفاده می‌کنند که از پردازش ابری، هوش مصنوعی و اتوماسیون برای افزایش مقیاس‌پذیری و انعطاف‌پذیری خدمات خود بهره می‌برند. این ابزارها به بانک‌ها اجازه می‌دهد تا ارائه خدمات را بهبود بخشند، عملکرد را به صورت بی‌درنگ نظارت کنند و از پایبندی به پروتکل‌های امنیتی دقیق مطمئن شوند. در ایران، پذیرش ابر به دلیل تحریم‌ها تا حدودی محدودتر بوده است و برخی از بانک‌ها به ناچار به راه‌حل‌های داخلی یا خدمات میزبانی محلی تکیه می‌کردند. اما خوشبختانه در سال‌های اخیر نرم‌افزارهای ITSM مبتنی بر ابر در دسترس بانک‌های ایرانی قرار گرفته است که تأثیر قابل توجهی بر مقیاس‌پذیری و چابکی خدمات فناوری اطلاعات گذاشته است.
چالش‌ها: در سطح جهانی، بانک‌ها با چالش‌های مربوط به رعایت مقررات بین‌المللی مانند GDPR و PCI-DSS و محافظت در برابر تهدیدات امنیت سایبری در حال تحول مواجه هستند. چارچوب‌های ITSM با تضمین ارائه خدمات سیستماتیک و رعایت استانداردها به مدیریت این چالش‌ها کمک می‌کند. بانک‌های ایرانی اما با مجموعه‌ای از چالش‌ها مواجه هستند. علاوه بر تهدیدات رایج امنیت سایبری، بانک‌های ایرانی باید با تحریم‌هایی که دسترسی آنها به فناوری و سیستم‌های مالی جهانی را محدود می‌کند دست‌وپنجه نرم کنند. علاوه بر این، انزوای مالی و عملیاتی فرصت‌ها را برای همکاری بین‌المللی در حوزه مدیریت خدمات فناوری اطلاعات با محدودیت مواجه می‌کند.
تحول دیجیتال: تحول جهانی در بانکداری بین‌المللی به لطف ادغام فناوری‌های فین‌تک، موبایل بانک و بلاکچین که به طور جدی به چارچوب‌های ITSM برای عملکرد روان و مطابقت با استانداردهای جهانی متکی هستند، سریع بوده است. در ایران، تحول دیجیتال با سرعت کمتری در حال رخ دادن است. شرکت‌های فین‌تک و بانک‌های ایرانی گام‌هایی در توسعه راه‌حل‌های بانکداری دیجیتال محلی برداشته‌اند. در این مسیر نرم‌افزار ITSM ایرانی نیز توانسته‌اند سهم خوبی در دستیابی به اهداف بانک‌ها داشته باشند.
در پایان باید گفت که مقایسه شیوه‌های ITSM بین بانکداری ایران و صنعت بانکداری جهانی تفاوت‌های قابل توجهی را در پذیرش چارچوب‌ها، فناوری‌ها و استراتژی‌ها آشکار می‌سازد. در حالی بانک‌های جهانی از دسترسی به چارچوب‌های بین‌المللی و برخی ابزارهای پیشرفته سود می‌برند، بانک‌های ایرانی باید با تکیه بر راه‌حل‌ها و نوآوری‌های داخلی، چالش‌های ناشی از تحریم‌ها را پشت سر بگذارند.
با این حال، برخلاف چالش‌های موجود، صنعت بانکداری ایران در توسعه شیوه‌های ITSM متناسب با محیط منحصربه‌فرد خود پیشرفت چشمگیری داشته است. وجود نرم‌افزارهای ITSM ایرانی با امکانات پیشرفته و به‌روز به بانک‌های ایرانی کمک می‌کند تا با محدودیت‌های موجود سازگار شده و رشد بیشتر و سریع‌تری را تجربه کنند.
ثبت دیدگاه